Μια φορά και ένα καιρό…

Σήμερα το πρωί είχα μια συζήτηση για τους παλιούς κερκυραίους. Για την αγάπη που έδειχνα για το θέατρο και τη μουσική και αυτό ανεξάρτητα από την κοινωνική τους τάξη. Πλούσιοι και φτωχοί, είχαν εντάξει στις προτεραιότητες τους τις τέχνες και τις υποστήριζαν κατά τρόπο μοναδικό.
Σήμερα, όσοι έζησαν εκείνα τα χρόνια, διακρίνεις στα μάτια τους, τη στιγμή της αναπόλησης, μια γλυκιά μελαγχολία.
«Αν η σκέψη και τα ενδιαφέροντα της Κέρκυρας είναι στο παρόν, η ψυχή της πλανάται στα περασμένα», γράφει ο κορυφαίος χρονογράφος Παύλος Παλαιολόγος.
Μια φορά και έναν καιρό εδώ που βλέπετε…Πουθενά αλλού δεν θα δείτε τόση έντονη την αναπόληση. Έντονη, όχι όμως συντριπτική. Δεν είναι η νοσηρή νοσταλγία που προκαλεί την αδράνεια. Είναι η ενατένιση ενός κόσμου, του κόσμου τους, που από μέρα σε μέρα αλλάζει και χάνεται. Τον βλέπουν, κάνουν τις συγκρίσεις τους και μελαγχολούν. Από την Σκοπιά του ο καθένας. Μελαγχολεί ο μέσος κερκυραίος, γιατί νομίζει ότι άρχισε να κάμπτετε στους νέους ανθρώπους η παλιά κερκυραϊκή αβρότητα.. Μελαγχολεί ο ευγενής, γιατί ξεκληρίστηκε το αρχοντολόι. Θλιμμένοι οι ποπολάροι για τα τραύματα που άνοιξε στο νησί τους ο πόλεμος. Απαρηγόρητος ο μουσικός γιατί δεν είναι όσος έντονος ήταν άλλοτε ο μουσικός οίστρος.
………………………………………………………………………………………………………………
Πώς να ξεφύγει η Κέρκυρα από τον τυφώνα, των αλλαγών, που θέλει να επιβάλλει ένα μέσο όρο για όλους, μια ουδετερότητα άχρωμη και άοσμη, που δεν θα αφήσει τίποτα ύστερα από χρόνια για θυμόμαστε.
………………………………………………………………………………………………………………
Είναι αλήθεια ότι εκείνα τα χρόνια ήταν πιο δύσκολα. Τις παραστάσεις του λυρικού θεάτρου, με θυσίες και στερήσεις τις παρακολούθησε ο κερκυραϊκός λαός. Όμως το χρόνο τον οδηγούσε ο άνθρωπος, ενώ σήμερα συμβαίνει το αντίθετο και έτσι έχουμε χρόνους άγραφτους να προσθέτονται στην ηλίκια μας, χωρίς να μπορούμε να τους αναπολήσουμε, γιατί δεν υπάρχουν σημάδια να τους θυμίζουν.

Το σύνδρομο της κατοχής

Είναι οι μέρες, πάντα έτσι συμβαίνει τις παραμονές. Ότι και να λέμε για αυτοσυγκράτηση, η μανία του καταναλωτισμού θερίζει χωρίς διακρίσεις, το δράμα βεβαίως το αντιμετωπίζουν οι οικονομικά αδύνατες τάξεις, που πιέζονται για να μπορέσουν να ανταποκριθούν στην υπερβολή των ημερών. Το σύνδρομο της κατοχής, να μην μας λείψει κάτι.
Αυτές τις μέρες, έρχεται το παρελθόν σε κάποιες στιγμές και μας αιφνιδιάζει με την δύναμη της επικαιρότητας του. Και είναι τέτοια η επιρροή, που ο νους μας γοητεύεται και μας δίνει την ευκαιρία να ξαναντικρύσουμε τον κόσμο χωρίς τις επιρροές της καταναλωτικής πώρωσης που εντέχνως προσπαθεί να επιβληθεί.
Δεν είναι η σωματική κόπωση, που μας καταβάλει, αλλά η ψυχική ταλαιπωρία, που υπαγορεύεται από την αθέατη ανάγκη της απληστίας, που εισβάλει χωρίς την θέληση μας σαν ναρκωτική ουσία στα εγκεφαλικά μας κύτταρα και μας ομογενοποιεί.
Τρέχουμε να προφτάσουμε τα πάντα, να μην μας λείψει τίποτα για να τα κλειστούμε στην κιβωτό της απόλαυσης περιμένοντας τη συντέλεια του κόσμου.
Και επειδή βεβαίως είναι αδύνατον, να μην ξεχάσουμε και κάτι έξω από την κιβωτό, έρχεται το απαραίτητο το άγχος να μας χαλάσει τη γιορτή.
Ευελπιστώ ότι θα έρθει κάποια στιγμή που οι άνθρωποι θα καταλάβουν ότι πιο υπέροχο πράγμα από τον έρωτα, την αγάπη, το πάθος, τη ζωή, τις βόλτες και την δημιουργία δεν μπορεί να υπάρξει. Όλα τα υπόλοιπα, όλη η προσπάθεια του ανθρώπου να αγοράσει ένα σούπερ μάρκετ και να το χώσει σε ένα ψυγείο θα είναι μάταιη.
………………………………………………………………………………………………………………
Τα Χριστούγεννα τα έχουμε συνδέσει με τα παιδιά, με την ελπίδα δηλαδή της κάθε κοινωνίας. Ευτυχώς οι γενιές δεν μοιάζουν, το σύνδρομο της κατοχής και η φρίκη του πολέμου δεν μπορούν να επηρεάσουν τους νέους. Ο νέος άνθρωπος έρχεται να δώσει μια νέα εικόνα στην κοινωνία και να την ανανεώσει. Η παράδοση κρατιέται στην ψυχή. Οι 20άρηδες σήμερα είναι πολύ πιο ειλικρινείς με τον εαυτό τους, είναι πολύ πιο σκληροί απέναντι στους άλλους, είναι πολύ πιο ολοκληρωμένοι από τους μεγάλους, έχουν πολύ πιο ωραίο τρόπο να σε πλησιάζουν. Δεν είναι ευγενείς με την έννοια της ευγένειας, είναι διακριτικοί με μια αλήθεια πολύ πιο ωραία. Σου κλείνουν το μάτι πιο ωραία. Δεν σε ενοχλούν…σε κάνουν να νιώθεις άνετα, δεν σε κομπλάρουν. Δεν σε βάζουν σε μια διαδικασία να πρέπει να αποδείξεις κάτι. Και για να κλείσω θα έλεγα, ότι είναι και λιγότερο καταναλωτικοί

Νοσταλγοί του rock ant roll

«Νοσταλγοί του παρελθόντος». Κάτι προς χούντα, η βασιλεία δεν σας θυμίζει; Είναι από τις φράσεις που πολυχρησιμοποιήθηκαν για τους συμπαθούντες ή αυτούς που ταυτίστηκαν με αυτές τις ζοφερές περιόδους της σύγχρονης ελληνικής ιστορίας και κάηκαν. Ξεκινάω έτσι για μην χαρακτηριστώ, οπισθοδρομικός, που πολλές φορές γίνομαι νοσταλγός του παρελθόντος, όχι βέβαια για χούντες και βασιλείες, αλλά για πράγματα που πολλά απ’ αυτά είχα απορρίψει, κινούμενος από προοδευτική διάθεση.
………………………………………………………………………………………………………………
Κάθε εποχή έχει τα δικά της πρότυπα. Ποια είναι τα πρότυπα σήμερα των νέων; Αμφιβάλω αν τα παιδιά μπορούν να απαντήσουν. Και δεν μπορούν γιατί απλούστατα η ισοπέδωση, όλα σε μια ευθεία, δεν τους δίνει τη δυνατότητα να διακρίνουν.
Από τα επαγγέλματα που μπορούσαν να αποτελέσουν πρότυπα στην εποχή μας, σχεδόν κανένα δεν έχει σήμερα κύρος και αίγλη. Οι πλούσιοι, δεν είναι πια οι αυτοδημιούργητοι, Οι πολιτικοί είναι πρόσωπα εντελώς αναξιόπιστα. Οι στρατιωτικοί έχασαν τη λάμψη τους και οι καθηγητές πανεπιστήμιου υποαμειβόμενοι δίνουν αγώνα για να επιβιώσουν. Τι ισχύει στη σημερινή μας κοινωνία; Τι πρότυπα μπορούν να ακολουθήσουν τα παιδιά μας; Γιατί, είτε το θέλουμε είτε όχι, τα πρότυπα είναι απαραίτητα. Όταν ξεκινάμε μια πορεία, κάπου θέλουμε να φτάσουμε.
Σε παλαιότερο άρθρο του ο Νίκος Δήμου με Τίτλο « Η παρακμή των προτύπων, μεταξύ άλλων αναφέρει:
«Ποιους ζηλεύει ο σύγχρονος Έλληνας; Σε ποιων τη θέση θα ήθελε να είναι; Ποιους, ενδόμυχα η φανερά, θαυμάζει; Σίγουρα εποφθαλμιά τον πλούτο — αλλά τα ΕΤΟΙΜΑ λεφτά. Να τα κληρονομήσει, όχι να τα φτιάξει. (Ο παλιός αυτοδημιούργητος χαιρόταν τη δημιουργία — τον πλούτο δεν προλάβαινε να τον ζήσει!). Άλλοι θέλουν αξιώματα και εξουσία και δόξα, αλλά κι αυτά απ' έξω, έτοιμα. Δι' απονομής!
Γι αυτό, όταν επιθυμούν το χρήμα, πρότυπο δεν είναι πια ο επιχειρηματίας, αλλά ο κομπιναδόρος, ο απατεών που πλουτίζει γρήγορα και άκοπα. Όταν σκέπτονται, αξίωμα, πρότυπο είναι ο δημόσιος υπάλληλος που προάγεται αυτόματα, χωρίς να διακινδυνεύει,. Ή, ακόμα περισσότερο, ο κομματικός παράγων, που γίνεται σύμβουλος, γενικός διευθυντής οργανισμού, ακόμα και υπουργός, με μια απλή απόφαση.
Αλλά, βέβαια, ούτε ο κομπιναδόρος, ούτε ο κομματόσκυλος μπορούνε να αποτελέσουν πραγματικά πρότυπα. Δεν έχουν τη δύναμη να εμπνεύσουν, να γεμίσουν μια νεανική ψυχή, να εμψυχώσουν. Είναι μοντέλα βολέματος, και όχι ιδανικά. Έτσι, αν εξαιρέσει κανείς μερικούς ποδοσφαιριστές και τραγουδιστές (εφήμερα είδωλα), οι νέοι μας σήμερα ζούνε χωρίς πρότυπα. Δεν πιστεύουν, δεν θαυμάζουν, δεν αξιολογούν. Όλα είναι λίγο-πολύ ίδια, αδιάφορα.
Σε έναν τέτοιο κόσμο, χωρίς σημεία αναφοράς, χωρίς σαφείς προσανατολισμούς, έχουν πια μόνον οδηγό τις επιθυμίες, τους φόβους, τα ένστικτα τους. Αντιδρούν παρορμητικά και άτσαλα. Άγονται και φέρονται από τους δημαγωγούς που καθησυχάζουν και κολακεύουν τη μετριότητα».Γι αυτό μιλάω για νοσταλγία του παρελθόντος, ακόμα και για πράγματα, που χαρακτηρίζονταν από υποκρισία, που ήταν αποτέλεσμα ανάγκης και συμβιβασμών, που είχαν πολλά σκάρτα. Και όταν μιλάμε για νοσταλγία μιας εποχής που αγωνιστήκαμε για να αλλάξουμε, κάτι δεν κάναμε σωστά στη διαδικασία της αλλαγής.