Δεν νυχτώνει. Νύχτωσε...

Τι εμμονή και αυτή των ανθρώπων, στο παρελθόν και στις οικείες καταστάσεις. Τι εγωιστική προσήλωση στις παλιές πληγές, στην πλήρη υποταγή, στα παλιά τραύματα, στο φόβο του θανάτου – κατά συνέπεια, στον φόβο της ζωής. Διότι κάθε γέννηση προϋποθέτει και ένα θάνατο. Του παλιού χρόνου για να έρθει ο καινούργιος, της παλιάς αγάπης για να γεννηθεί ένας καινούργιος έρωτας. Του ψεύτικου εαυτού μας για να αναδυθεί από μέσα μας ο αληθινός. Αυτό το τελευταίο σηκώνει συζήτηση...

Για να ξεχάσεις τον εαυτό σου πρέπει πρώτα να έχεις. “Κι όταν σε τρώνε οι δρόμοι, τα πολυκαταστήματα και η τηλεκατευθυνόμενη ενημέρωση, δεν έχεις εαυτό, δεν έχεις είναι, είσαι ένα μόρφωμα με σάρκα και οστά που μιλάει κινείται πράττει όντας απόν από την ίδια του τη ζωή”, μου υπενθυμίζει η αγαπημένη ραδιοφωνική φωνή. Να πεις καταστρέφω τον εαυτό μου -το ακούω. Να πεις τον παραμελώ -το δέχομαι, να πεις τον πετάω στα σκυλιά ή τον στριμώχνω στον πάτο ενός μπουκαλιού που προηγουμένως οικειοθελώς άδειασα στο στομάχι μου, μη σας πω ότι το απολαμβάνω κιόλας. Το «ξεχνάω τον εαυτό μου», δεν περνάει με τίποτα εδώ. Κι εντάξει, ζωή είναι και θα περάσει αλλά είναι κρίμα καθώς θα περνάει απέναντι να μην αφήσει πίσω της ούτε ένα δακτυλικό αποτύπωμα. Στην άσφαλτο. Ή στην καρδιά ενός ανθρώπου.”

Πως είναι δυνατόν να ξεπουλήσει κάποιος τον εαυτό του, εάν είναι ανύπαρκτος; Προδίδει κανείς μες την ακινησία του; Μπορεί κάποιος να κάνει επανάσταση ανενόχλητος για μια ζωή; Αλλάζοντας η μένοντας ίδιος ξεπουλάει κανείς τον εαυτό του; Κι όταν εμείς αλλάζουμε εξακολουθούμε να έχουμε το ίδιο ασάλευτο παρελθόν;
Παιγνίδια με τον χρόνο τα παραπάνω και τα ερωτηματικά, βάση για μια πορεία, που θα οδηγήσει τα βήματα μας πέρα από το σκοτάδι.
Για το χρόνο λοιπόν, που μονίμως μας παίζει κρυφτούλι και αδιάκοπα πονά.
Υπάρχει άνθρωπος που νικά το παρελθόν του;
“Και είναι το παρελθόν μαχαίρι που πονά. Ακόμα κι όταν εσύ έχεις φροντίσει να βγεις επιτέλους από την πληγή, ο πόνος είναι εκεί και η ουλή, όπως ο πόνος στο πόδι του ανάπηρου, ακόμα και αν το πόδι λείπει”

Που να φανταστώ

Εσύ δεν πρέπει να κάθεσαι στο 2012, να πας στο ΄20 που εκπνέει, είπα σε ένα παλαιότερο κείμενο. Να πας στο ’20 που μας έχει κλεισμένους μέσα, φοβισμένους και απογοητευμένους. Που να φανταστώ και εγώ οκτώ χρόνια πίσω, ότι εκείνα τα σενάρια επιστημονικής φαντασίας ήταν αληθινά.

Όσο και αν προσπαθώ, δεν μπορώ να αντικαταστήσω τις λέξεις, ούτε και τη διάθεση. Τι πάει να πει παράπονο, μόνο με τον εαυτό μας κολλάει αυτή η λέξη, παράπονο που δεν αφήσαμε την αύρα να μας διαπεράσει και έμεινε η υγρασία να μας οδηγήσει στην μιζέρια. Παράπονο που δεν τινάξαμε με δύναμη το κεφάλι μας και αφήσαμε όλα αυτά τα ενοχλητικά έπεα πτερόεντα να μας ζαλίσουν τον έρωτα.
Κάθε αλλαγή του χρόνου γράφεται με παρουσίες και απουσίες, η σκέψη τρέχει διαρκώς στις άδειες θέσεις στο τραπέζι, στον χρόνο που μας καταπίνει.
Με μειονέκτημα ξεκινάμε αλλά είμαστε ακόμα στην αρχή. Όλος ο χρόνος μπροστά μας. Και ό,τι ήρεμο, δεν είναι πάντα όμορφο και εύκολο να διαχειριστεί. Πνίγει!
Δυστυχώς κουβαλάμε την ποινή λες και έχουμε υποπέσει στο προπατορικό αμάρτημα. Φορτωμένοι συμβιβασμούς, σε μια εύθραυστη ισορροπία, που να πάμε; Είναι ασφαλέστερες οι ψευδαισθήσεις απ’ αυτήν την πραγματικότητα.
Τελειώνει ο χρόνος και μας τελειώνει. Πολλά μαζεμένα αυτές τις τελευταίες μέρες , με αναμονές και προσμονές, που επιμηκύνουν το διάστημα, σχεδόν το ακινητοποιούν. Βγήκα στη ταράτσα του σπιτιού μου, που δεν τη στολίζουν πολύχρωμα λαμπιόνια των ημερών. Απέναντι φωτισμένα μπαλκόνια με χαρούμενη μουσική απ’ τα κινεζικά φωτάκια που τραγουδούν χαζά, χριστουγεννιάτικους ρυθμούς της κατανάλωσης. Γελάω με την εικόνα, για να μην αφήσω τη ζήλια να εκδηλώσει καμία αξίωση. «Θέλω να μείνω μόνος». Επακόλουθο, μιας αμυντικής λειτουργίας, με τον εγωισμό να θριαμβεύει. Τη μάχη απέναντι σε όλους τους άλλους, που μου φταίνε, πάντα με ένα πικρό παράπονο την κερδίζω, όπλο δοκιμασμένο και αποτελεσματικό. Η όποια φωνή αυτοκριτικής, που επιχειρεί να ψελλίσει κάτι, πνίγεται εν τη γενέσει της.
Μόνο του ήρθε το παράπονο. Ακάλεστο. Για να ζητήσει τα δίκια του. Για να δικαιολογήσει την ύπαρξη μου. Ήρθε για να ενισχύσει την αμυντική λειτουργία, δίνοντας έμφαση στο κόμπο που πνίγει το λαιμό και σε κείνο το απροσδιόριστο βάρος στο στήθος.
Δεν έχει σημασία πως, δυνατός ή ηττημένος, πικραμένος ή χαρούμενος. Σημασία έχει ότι μ’ αυτά και μ’ αυτά, κατάφερα να μείνω μόνος εδώ στο κέντρο της ταράτσα μου, στο κέντρο του κόσμου.
Και συνεχίζει το παράπονο να γκαζώνει, να τα σκεπάζει όλα σαν δέκα μέτρα χιόνι. «Θέλω να μείνω μόνος», ούτε λαμπιόνια, ούτε αστέρια, ούτε Χριστούγεννα. Τι να γεννηθεί από έναν;

«Υπάρχει ελπίδα αρκεί να πονέσουμε ξανά»

Ό,τι μας πόνεσε, έχει αφήσει το σημάδι του και είναι σαν ένα παλιό τραύμα που το κουβαλάμε μια ζωή. Πάντα θα βρίσκεται η ευκαιρία να μας πονάει.
Είναι ο πόνος τελικά το υπέρτατο συναίσθημα και όταν θέλουμε να μετρήσουμε την αγάπη εξαντλώντας τους αριθμούς και φτάνοντας μέχρι τον έβδομο ουρανό, ο πόνος είναι από εκεί και πάνω. Ο πόνος κάνει την διαφορά και ορίζει την κατάσταση.

«Η μονή ελπίδα μας, είναι να βγάλουμε την ψυχή μας από το μπαούλο. Μόνο έτσι θα μπει φρένο στο τρεχαλητό του μυαλού μας. Το μυαλό είναι ένα σκυλί που αν δεν το δέσεις από την ψυχή ικανοποιεί τις επιθυμίες του όπως τα ζώα. Άρα οδηγεί τον άνθρωπο με ιλιγγιώδη ταχύτητα στον θαυμαστό κόσμο των ζώων. Υπάρχει ελπίδα, αρκεί να πονέσουμε ξανά», γράφει, Οκτάβιο Πας. Και να πεινάσουμε και να διψάσουμε και να κρυώσουμε και να ζεσταθούμε και να νυστάξουμε και να κουραστούμε και να ερωτευθούμε. Να αισθανθούμε επιτέλους την ανάγκη για να χαρούμε πραγματικά, όταν καταφέρουμε να την ικανοποιήσουμε.
Θύματα της καταναλωτικής μανίας, κινδυνεύουμε να μετατραπούμε σε «τεμπέληδες της εύφορης κοιλάδας». Η απόλαυση των καθημερινών αναγκών πνίγεται στα «πρέπει». Πρέπει να φάμε να πιούμε να κοιμηθούμε να κάνουμε έρωτα. Δεν πρέπει να κρυώσουμε, δεν πρέπει να ζεσταθούμε. Μα πως θα ζεσταθούμε αν δεν κρυώσουμε και πως θα δροσιστούμε αν δεν ζεσταθούμε; Πνίγουμε τις ανάγκες μας πριν γεννηθούν, ανάβουμε το κλιματιστικό πριν ζεσταθούμε και το καλοριφέρ πριν κρυώσουμε.

Περιμένοντας ψες το βράδυ τον Μορφέα, ύστερα από μια κουραστική μέρα ένοιωσα την αγαλλίαση της ανάγκη του ύπνου, αυτού που έρχεται και σε τυλίγει και εσύ παραδίνεσαι με την ασφάλεια μιας άλλης εποχής. Της εποχής που ο χρόνος είχε εποχές. Μιας εποχής που νοιώθαμε τη δροσιά του αέρα αλλά και τ’ αγιάζι, που έβγαινε ο ήλιος στην ώρα του, που τα καλοκαίρια ήταν καλοκαίρια. Κλεισμένη στη γυάλα, όχι με τα χρυσόψαρα αλλά με τους καρχαρίες, προστατευμένοι, τυλιγμένοι σε κύματα κλιματισμού, με αδρανοποιημένες τις αισθήσεις έχουμε την ψευδαίσθηση ότι ικανοποιούμε τις ανάγκες μας, αυτές που δεν τους δίνεται η ευκαιρία να εκδηλωθούνε πια. «Υπάρχει ελπίδα αρκεί να πονέσουμε ξανά». 

Πρέπει να βάλεις φωτιά και να την κάψεις

Και τις γιορτές με τις περασμένες τις ζούμε. Με εκείνες τις απόλυτες στιγμές που ζήσαμε. Με την αθωότητα και την αλήθεια.

Όμως: «Κι όσες σελίδες κι αν γεμίσεις,
πάντα, σ’ εκείνες τις άγραφες θα ζεις…»
Για τις άγραφες σελίδες όλη αυτή η αγωνιώδης προσπάθεια. Για τις αφιερώσεις με αόρατα γράμματα στην πρώτη λευκή σελίδα του βιβλίου. Πρέπει να βάλεις φωτιά και να την κάψεις, δεν αντέχει άλλο να μένει λευκή. Πρέπει να βάλεις φωτιά, για να δεις τα σημάδια. Να δεις τα μυστικά, να δεις όλα αυτά που η εποχή μας έκλεψε. Αυτά που οι προϋπολογισμοί απαγόρευσαν να δουν το φως του ήλιου. Αυτά που κρύφτηκαν φοβούμενα, μην καταλήξουν σε ξένα χέρια. Αυτά που ενώ έχει σβήσει η φωτιά, σου καίνε τα μάτια.
Οχι δεν χρειάζονται εκπτώσεις. Η στιγμή τα θέλει όλα, για να μπορεί κάποτε να μνημονευτεί. Η μιζέρια τη σβήνει από το χάρτη.
Για τα βιβλία τα γραμμένα και τα άγραφα ο λόγος
Για τα γραμμένα...Τα ανθρώπινα ίχνη, δίνουν μια ζεστασιά, κάνουν εκείνον που πιάνει το βιβλίο στα χέρια του δεύτερος, να «γνωρίσει» κάτι από εκείνον που το έπιασε πρώτος. Είναι σαν να αγγίζονται, να συναντιούνται.
Για τα άγραφα…
Τώρα ζούμε το παρόν και ελπίζουμε ότι η επόμενη σελίδα να γραφτεί με γράμματα καθαρά και ευανάγνωστα…

Για να αντέξω

Δεν θα συνεχίσω με όλα αυτά που μας πληγώνουν. Θα τα θυμόμαστε αυτά τα χρόνια από το ’10 έως το ΄20. Θα τα μνημονεύουμε σαν ένα μελανό χρονικό σημείο της ιστορίας, που υποθήκευσε το μέλλον.

Τι άλλο θα ζήσουμε… και δυστυχώς αυτό που ζούμε δεν είναι πόλεμος, ο πόλεμος έχει αρχή και τέλος. Έχει συμμετοχή, έχει μάχες έχει νίκες και ήττες. Έχει προ και μετά. Συντρίμμια και ανοικοδόμηση. Ο πόλεμος έχει μετρήσιμο χρόνο. Η λήξη του πολέμου, σε βρίσκει στην αφετηρία για μια νέα αρχή, δύσκολη όπως κάθε αρχή, αλλά και ελπιδοφόρα.
Σήμερα μια οικονομική κρίση που συνεχίζεται και ας μιλούν περί του αντιθέτου και μια πανδημία εν εξελίξει. Τίποτα δεν είναι πιο τρομακτικό μπροστά στο απροσδιόριστο του χρόνου, ό,τι ανοίγεται μπροστά μας έχει ήδη υποθηκευθεί.
Ζούμε μια πρωτόγνωρη κατάσταση. Οι βεβαιότητες του παρελθόντος, έμειναν για να νανουρίζουν τις ώρες των διαλειμμάτων. Εδώ στην ερημιά μας, όσο και αν προσπαθούμε με ασκήσεις αποσυμπίεσης, μας ξεφεύγει κάπου το μυαλό και μας τρομάζει.
Είναι μέρες που με βασανίζει: θα κυκλοφορούμε σαν αστροναύτες πλέον στη γη; Η μάσκα θα γίνει απαραίτητο αξεσουάρ όχι για τα καρναβάλια αλλά για κάθε μας έξοδο;
Ας επανέλθουμε από εκεί που ξεκινήσαμε και ας ψάξουμε να βρούμε όλα αυτά που μπορούν να μας κρατήσουν δυνατούς. Αυτές τις μέρες διαβάζω ένα αισιόδοξο βιβλίο «Ο ευαίσθητος εαυτός» τουBoris Cyrulnik, όχι για να ξεχάσω αλλά για να αντέξω.

“Δίχως νόημα ύπαρξης, η ζωή γίνεται αδιάβατη. Αποδεικνύεται έρημος.
Η ανάκαμψη δεν είναι ουτοπία”, υποστηρίζει ο συγγραφέας και ψυχίατρος. Στηρίζοντας ολόκληρο το βιβλίο στο τι είναι τελικά, αυτό που κάνει άλλους ν’ αντέχουν και κάποιους άλλους να καταποντίζονται στα τάρταρα και να χάνονται.
Η μαγική έννοια της ανθεκτικότητας, ευθύνεται για όλα αυτά.
Και «ανθεκτικότητα» σημαίνει τη δυνατότητα που έχει ένα πρόσωπο αντιμέτωπο με οδυνηρές καταστάσεις να κινητοποιεί μηχανισμούς άμυνας που του επιτρέπουν να απορροφήσει το σοκ, να ανταπεξέλθει και να αντλήσει από αυτό οφέλη.
Και επειδή «γράφουμε με αυτό που είμαστε» το βιβλίο του είναι ακριβώς αυτό: φαναράκι που υποδεικνύει με τον πιο μεταξωτό τρόπο, το πώς θα μπορέσουμε να ξεπεράσουμε την οδύνη. Τα χρειαζόμαστε αυτά τα στηρίγματα στις δύσκολες μέρες που βιώνουμε.