Πέμπτη 6 Ιουλίου 2017

Στα ψιλά γράμματα η ουσία

Που βρίσκεις θέματα κάθε μέρα; Κάθε στιγμή και θέμα, φτάνει να την προσέξεις. Η ζωή είναι απείρως πλούσια, δεν περιγράφεται. Τα θέματα δεν τελειώνουν ποτέ, ούτε φθείρονται «νέος κάθε μέρα ο ήλιος έλεγε ο Ηράκλειτος» εμείς μόνο κουραζόμαστε και ξεφτίζουμε.
Το μυστικό είναι απλό γραφεί ο Νίκος Δήμου. «πρέπει να βιώνεις κάθε στιγμή με τόσο ένταση σαν να είναι η τελευταία σου. Πρέπει να μάθεις ν’ ακούς σαν τους τυφλούς, να βλέπεις σαν τους ζωγράφους, να νιώθεις σαν τους ερωτευμένους».

Αυτή είναι η ουσία του χρονογραφήματος: η ανάδειξη του καθημερινού, σε σημαντικό, η απόσταξη σημασίας από το ασήμαντο. Ειδήσεις και σχόλια και γεγονότα γεμίζουν τις σελίδες της εφημερίδας. Κάπου όμως όλα αυτά δεν έχουν και πολλή σχέση με τη ζωή. Τα κίτρινα φύλλα του φθινοπώρου μπορεί να είναι η σημαντικότερη είδηση των ημερών. Δύσκολα θα γίνει πρωτοσέλιδος τίτλος.
«Στην εφημερίδα» γράφει ο Δήμου, η ζωή εδρεύει άλλου. Στις μικρές αγγελίες. Τις κηδείες και τους γάμους. Στα «ψιλά» νέα. Τι είναι πιο σημαντικό για έναν άνθρωπο; Μα το ότι γεννιέται, παντρεύεται, μετακομίζει, αγοράζει, ψάχνει δουλειά, φιλενάδα, αυτοκίνητο. Το ότι πουλάει, συνεταιρίζεται, πεθαίνει. Όλα αυτά με στοιχεία των έξι. Εκτός αν είσαι επώνυμος (κι αλίμονο σου τότε!).
Οι πρωτοσέλιδοι τίτλοι συνήθως είναι παιδιά της σκοπιμότητας. Αντικρούονται από τη μια εφημερίδα στην άλλη. Διαψεύδονται επίσημα και ανεπίσημα. Ενώ οι κηδείες κτλ., είναι οι μόνες σίγουρες ειδήσεις στον ελληνικό Τύπο.
Το χρονογράφημα είναι με το μέρος των μικρών, των ταπεινών συμβάντων. Καλλιεργεί την καθημερινότητα, που αντιπροσωπεύει το 99% της ζωής. (Το υπόλοιπο είναι τα “γεγονότα”, τα πρωτοσέλιδα). Και προσπαθεί με στοχασμό, ευαισθησία και ύφος να πλουτίσει τη ζωή με ζωή.
Πριν από έναν αιώνα ο Φρειδερίκος Νίτσε είχε γράψει: "Άλλα εκατό χρόνια εφημερίδες - και όλες οι λέξεις θα βρωμάνε". Είμαι, σίγουρος πως δεν εννοούσε το χρονογράφημα. Γιατί σ' αυτό, αν είναι σωστό, οι λέξεις πρέπει να ευωδιάζουν.
Υπάρχουν μέρες που έχεις τόσα πολλά να γράψεις και δυσκολεύεσαι στην επιλογή, μπροστά σε ένα λευκό χαρτί θυμάμαι έκανα κύκλους, το κείμενο που ακολούθησε και δημοσιεύτηκε εδώ και κάποια χρόνια απ’ αυτήν εδώ τη στήλη είχε τίτλο «Η ζωή μας κύκλους κάνει». Μια φράση είναι αρκετή όπως «Ν’ ανοίξει το παιχνίδι» για να γράψεις όχι ένα αλλά πολλά κείμενα και μάλιστα με διαφορετικές κατευθύνσεις.
Υπάρχουν πολλά σημαντικά που σκεπάζονται από την φλυαρία της επικαιρότητας και όχι κάθε μέρα, κάθε ώρα κάθε στιγμή γίνονται αφορμή για όσους τα προσέχουν.





Τετάρτη 5 Ιουλίου 2017

Δεν αντικατοπτρίζει την κοινωνία η τηλεόραση

Με αφορμή το τελευταίο κρούσμα κανιβαλισμού από το “γίγαντα” της δημοσιογραφίας Κωνσταντίνο Μπογδάνο, τα παρακάτω:
Ανέκαθεν ο κιτρινισμός στο τύπο ήταν ένα ισχυρό εργαλείο εκμαυλισμού των πολιτικών ηθών και ηθικής εξόντωσης αντιπάλων. Mε την είσοδο της ιδιωτικής τηλεόρασης η κατάσταση έγινε ανεξέλεγκτη. Όταν τα μέσα ενημέρωσης γίνονται μέσα χειραγώγησης, επιβολής και εκχυδαϊσμού, τότε πρέπει να επισημάνουμε ότι βλάπτουν και τη δημοκρατία και την κοινωνία. Η ενημέρωση, η κριτική, η έρευνα δεν πρέπει να γίνονται τηλεοπτική ζούγκλα. Γιατί ο κανιβαλισμός των ειδήσεων και των γεγονότων, ο κανιβαλισμός των προσώπων και των θεσμών, τελικά λειτουργεί εναντίον της πολιτικής, εναντίον της πολιτείας και εναντίον της κοινωνίας.
Είναι τηλεόραση καθρέπτης της κοινωνίας; Ασφαλώς όχι. Αν υποθέσουμε ότι η τηλεόραση είναι καθρέφτης της κοινωνίας, σήμερα θα λέγαμε ότι ο καθρέφτης είναι παραμορφωτικός. Αντανακλά ορισμένες μόνον όψεις της κοινωνίας στην οποία απευθύνεται και από την οποία πηγάζει, και μάλιστα αυτές τις όψεις τις επιστρέφει διαθλασμένες.
Η πολιτική διεξάγεται στις οθόνες, με όρους θεάματος. Το πολιτικό προσωπικό της χώρας αναζητεί ακροατήριο και ψήφους στο γυαλί. Η κοινωνία όμως βρίσκεται εκεί πράγματι; Βρίσκεται εγκλωβισμένη μπροστά και γύρω από τηλεοπτικές οθόνες; Όχι, η κοινωνία είναι αλλού. Η ελληνική κοινωνία, κατά συντριπτική πλειονότητα, είναι δυσαρεστημένη από την τηλεοπτική ενημέρωση. Δεν ικανοποιείται, δεν ενημερώνεται, δεν μαθαίνει. Μεγάλα τμήματά της και σίγουρα τα πιο αξιόμαχα, δεν αναγνωρίζονται σε αυτόν τον καθρέφτη που εκχυδαΐζει και διαστρεβλώνει.
Οι δραματοποιημένες ειδήσεις, οι τσακωμοί στα παράθυρα, το χυδαίο κουτσομπολιό, τα στημένα τοκ-σόου, προκαλούν αγανάκτηση και εκνευρισμό στο μεγαλύτερο μέρος της κοινής γνώμης Ουδείς αξιοπρεπής πολίτης αναγνωρίζει τον εαυτό του σ’ αυτόν τον τηλεοπτικό πολτό, που κανείς δεν μπορεί να ξεχωρίσει πού τελειώνει η είδηση, το πραγματικό, και πού αρχίζει η μυθοπλασία, η υπερβολή, η δραματοποίηση και ο εξευτελισμός.
Αυτού του είδους η ενημέρωση, όχι μόνο δεν αντικατοπτρίζει την πλειονότητα της ελληνικής κοινωνίας, αλλά ούτε καν την αφορά.



Τρίτη 4 Ιουλίου 2017

“Ο παράδεισος ήταν δικαίωμα...”


Εκεί που χρησιμοποιούσα κόφτες προτάσεις και τελείες, γέμισα μακρινάρια και ερωτηματικά. Και αυτό θα περάσει με την πρέπουσα απάθεια. Τίποτα από ότι συμβαίνει γύρω μου δε μου εμπνέει την έξαρση κάποιας δράσης. Ο κόσμος αισθάνεται απογοητευμένος, ταπεινωμένος και εξαπατημένος απ’ όλες τις μεριές. Μια ανυπόφορη ψευδολογία που δεν ξεγελά πια κανένα. Η εξουσία, όπως η Αγία Τριάδα. Πατήρ, Υιός και Άγιο Πνεύμα. Εμπλεκόμενα. Για άλλη μια φορά θα μαζέψω τα κατεστραμμένα σκηνικά της φαντασίας μου και θα προσαρμόσω το όνειρο επάνω σε κρανίου τόπο. Έχω ανάγκη να πιαστώ από κάποια φαντασίωση. Δεν μπορώ να παραδεχτώ πως τούτη η φτηνή και ηλίθια πραγματικότητα είναι η τελική μας μοίρα. Δεν μπορεί να εξαντλήθηκαν τα όρια μου πρέπει πάλι, έστω με κάποιο ψέμα να κινήσω την προσοχή μου, να ερεθιστώ. Γι’ αυτό χρειάζομαι, μάρτυρες στις σκηνές, της φαντασία μου.





Στη σιωπή αυτές τις ώρες και στη περισυλλογή. 
Στους ποιητές που έπνιξαν τη οργή τους, θα ακουμπήσω. Στους ποιητές εκείνους που απαίτησαν τον παράδεισο.
«Άργησα πολύ να καταλάβω» μας λέει ο Οδυσσέας Ελύτης, τι σημαίνει ταπεινοσύνη και φταίνε αυτοί που μου μάθανε να την τοποθετώ στον άλλο πόλο της υπερηφάνειας. Πρέπει να εξημερώσεις την ιδέα της ύπαρξης μέσα σου για να καταλάβεις.Μια μέρα που ένοιωθα να με έχουν εγκαταλείψει όλα και μια μεγάλη θλίψη να πέφτει αργά στη ψυχή μου, τράβηξα, εκεί που περπατούσα, μες στα χωράφια χωρίς σωτήρια, ένα κλωνάρι άγνωστου θάμνου. Το ’κοψα και το ’φερα στο απάνω χείλι μου. Ευθύς αμέσως κατάλαβα ότι ο άνθρωπος είναι αθώος. Το διάβασα σ’ αυτή τη στυφή από αλήθεια ευωδιά τόσο έντονα που πήρα να προχωρώ το δρόμο της μ’ ελαφρύ βήμα και καρδιά ιεραπόστολου. Ώσπου, σε μεγάλο βάθος, μου έγινε συνείδηση πια ότι όλες οι θρησκείες λέγανε ψέματα. Ναι ο παράδεισος δεν ήταν μια νοσταλγία, ούτε, πολύ περισσότερο, μια ανταμοιβή. Ήταν δικαίωμα.

Δευτέρα 3 Ιουλίου 2017

Για τα σκουπίδια μόνο πληθυντικό να χρησιμοποιούμε

Μπορεί να έληξε η απεργία των οδοκαθαριστών, από τα σκουπίδια όμως και τη μπόχα, θα πάρει μέρες να απαλλαγούμε. Από τη νοοτροπία... χρόνια πολλά. Πέρυσι τέτοια εποχή με διαφορετική αιτία ζήσαμε έναν εφιάλτη και συμβάλλαμε και μεις σ' αυτό. Το ίδιο και φέτος. Δεν αλλάζουμε. Μόνο τα ανακυκλώσιμα υλικά αν κρατούσαμε σπίτι μας και δεν τα ανακατεύαμε με τα οργανικά, σήμερα δεν θα υπήρχε πρόβλημα. Εκτός από τα οικιακά απορρίμματα - και εδώ είναι το παράδοξο - τη μεγαλύτερη συμβολή σε αυτήν την άσχημη εικόνα, έχουν διάφορες επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται στο νησί, θα περίμενε κανείς να προστατεύσουν το χώρο τους και παράλληλα τα συμφέροντά τους.
Για τα σκουπίδια μόνο πληθυντικό μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε, σε διαφορετική περίπτωση, θα γίνουμε ένα με αυτά. Η ευθύνη για τις μικρές χωματερές σε κάθε γωνιά της πόλης και της υπαίθρου, είναι συλλογική και παράλληλα ατομική. Όσο γκρινιάζουμε εναποθέτοντας την ευθύνη, με την ίδια ευκολία που πετάμε τη σακούλα των σκουπιδιών μακριά από εμάς, τόσο το πρόβλημα θα διογκώνεται.
Κυρία μου σε σας το λέω, που κρατάτε τη μύτη σας για να την προστατέψετε από την δυσωδία. Σε σας που πριν ένα δευτερόλεπτο, προσθέσατε ακόμα ένα τόνο οξύτητας στα αρώματα που αναδύουν τα απορρίμματα, κάτω από το σπίτι σας.
Βλέποντας τον όγκο των σκουπιδιών, αυτές τις μέρες που είχαν απεργία οι οδοκαθαριστές τρόμαξα, όπως τρόμαξα και πέρυσι που ήταν κλειστός ο ΧΥΤΑ Τεμπλονίου. Όχι από τα σκουπίδια. Τρόμαξα από τη συμπεριφορά των κατοίκων αυτού του νησιού ... Όχι κάποιων ασυνείδητων, αυτά τα τεράστια βουνά από σκουπίδια, δεν μπορούν να τα δημιουργήσουν κάποιοι. Αυτή η εικόνα ντροπής είναι εικόνα που χαρακτηρίζει την πλειοψηφία των κατοίκων αυτής της πόλης, την παιδεία ενός Λαού, που περηφανεύεται για τον πολιτισμό του. Δεν θα συνεχίσω, γιατί αυτές οι λέξεις που βγαίνουν δεν γράφονται.

Το έγραψα και τον Ιουλίου του 2016, το επαναλαμβάνω και φέτος: Σε παλαιότερο ρεπορτάζ της κυριακάτικης «Καθημερνής» γράφει η Μαρία Κατσούνακη «Αθήνα, μια βρώμικη πόλη – δυστυχώς…», ( όπου Αθήνα βάλτε Κέρκυρα ). Πληροφορούμαστε, μεταξύ άλλων, από τους Δημάρχους της Στοκχόλμης, του Μπέρμιγχαμ και της Δουνκέρκης, την πολιτική περισυλλογής απορριμμάτων, τις μεθόδους που εφαρμόζουν, τα κονδύλια που δαπανούν. Και κυρίως: παντού υπάρχουν ειδικοί χώροι, τα σκουπίδια δεν εκτίθενται στους δρόμους, όσοι δεν υπακούουν τιμωρούνται με υψηλά πρόστιμα. Όμως οι Κερκυραίοι είναι, ως γνωστόν, «νοικοκυραίοι», γνωρίζουν καλύτερα από τον καθένα (Ευρωπαίο) πολίτη πώς να απομακρύνουν τη βρωμιά, να την ξεφορτωθούν, γιατί εκτός σπιτιού - διαμερίσματος, πρόκειται για μια «άλλη πόλη». Μια Κέρκυρα που ανήκει αποκλειστικά στον Δήμαρχο και στους πολιτικούς της, που δεν είναι στη δική μας δικαιοδοσία, που υπόκειται σε διαφορετικό ιδιοκτησιακό καθεστώς. Ξένο έδαφος, δηλαδή. Και συμπεριφερόμαστε αναλόγως.
Ας μην προχωρήσουμε σε πιο σύνθετες έννοιες, όπως διαχωρισμός απορριμμάτων. Γιατί τότε, αν είμαστε (πολιτειακά) υπεύθυνοι και με στοιχειώδη (αστική) αξιοπρέπεια θα πρέπει να βάλουμε τα κλάματα ως μετεξεταστέοι με ανυπέρβλητα μαθησιακά προβλήματα. Έως ότου επιτύχουμε τις επιδόσεις (όλων) των άλλων Ευρωπαίων, θερμή παράκληση προς τον Δήμο Κερκυραίων: Μήπως θα μπορούσατε κ. Δήμαρχε να εγκαταστήσετε έναν υπάλληλο έξω από κάθε κάδο, ο οποίος να αναλαμβάνει να εξυπηρετεί τους πολίτες εκείνους με ανεπτυγμένο αίσθημα καθαριότητας που σιχαίνονται να χρησιμοποιήσουν τον μηχανισμό; Και αν αυτό το μέτρο σάς φαίνεται δαπανηρό, μήπως συμφέρει καλύτερα να τοποθετήσετε ένα ηλεκτρονικό σύστημα που να αντιδρά στην εντολή «κάδε, άνοιξε». Με κίνδυνο βέβαια να εκτοξεύεται η εντολή μαζί με τα απόβλητα από τους ορόφους. Γιατί πάντα θα επιλέγουμε την πιο ξεκούραστη λύση. Γιατί πάντα «ιδιωτικό» θα σημαίνει ό,τι μας συμφέρει και «δημόσιο» ό,τι δεν μας αφορά.



Να ένα δημιουργικό παιχνίδι

Με αφορμή την σύλληψη μαθητών και το σχηματισμό δικογραφίας εναντίον τους από την αστυνομία, για τις κινητοποιήσεις τους, κατά των ιδιωτικών...