Παρασκευή 4 Μαρτίου 2011

Οι σκιές δεν μπορούν να σηκώσουν το βάρος

Η αμυντική λειτουργία φαίνεται πως εκφραζεται με μια αξιοθαύμαστη αυτονομία. Δεν εξηγούνται διαφορετικά αυτές οι εναλλαγές στη διάθεση μου. Πριν μια ώρα σκοτεινά και η αλήθεια είναι, ότι μια μικρή σπίθα ήταν ικανή για να φωτίσει. Δεν προκύπτουν λόγοι σοβαροί. Το μνημόνιο παραμένει, οι ειδήσεις κάνουν λόγο για ακόμα πιο δύσκολα χρόνια. Ο αραβικός κόσμος φλέγεται και οι πρόσφυγες στην Υπατία συνεχίζουν την απεργία πεινάς. Τίποτα δεν άλλαξε και όπως φαίνεται τίποτε δεν θα αλλάξει προσεχώς.
Πάω να πω στον ουρανό, /πάω να πω στο σύννεφο/ το πουλί δεν πιάνεται,/ το πουλί δεν χάνεται / πάνω από τον ουρανό.
Μέσα από τον άνεμο /άνθισε χρυσάνθεμο / πέφτουν πέταλα στη γη,/ παν να βρούνε το πουλί / σκοτωμένο που λαλεί.
Ένα τραγούδι, «οδός ονείρων», ένας ήλιος που προσπαθεί να νικήσει τον χειμώνα και να διώξει τις αμφιβολίες για την εποχή, ένα λουλούδι που μεγάλωσε αισθητά από χθες, ήταν αρκετά να για ενεργοποιήσουν την άμυνα παρά τη θέλησή μου.
Οι εμπειρίες δεν επαρκούν, για να βάλω μια τάξη. Χρειάζεται μια σπίθα, μια ξεχασμένη γεύση, ένα άρωμα που έντυσε κάποια στιγμή, ένα τραγούδι. Όταν είμαι καλά ξεχνιέμαι, χαλαρώνω, έχω την ψευδαίσθηση που πάντα ήτανε έτσι και πάντα έτσι θα είναι. Χρειάζεται κάτι στραβό κάθε φορά για να βάλει τα πράγματα στη θέση τους.
Τελικά μάλλον εγώ πρέπει να καθαρίσω. Ν’ αφήσω πίσω μου όσα είναι πίσω μου, να βάλω μια τάξη στις ηλικίες μου, να σουλουπώσω λίγο το μυαλό μου.
Ότι θα βρω για άλλη μια φορά τη λύση δεν υπάρχει αμφιβολία. Για άλλη μια φορά όμως είναι απολύτως βέβαιο ότι θα τη χάσω. "Το πιθανότερο είναι ότι θα κόψω τη ζωή μου στα δύο και θα τις δώσω τα τρία τέταρτα.

«Για έλα στη θέση μου» μου είπε. «Δεν θέλω ποτέ να έρθω στη θέση σου, στη δική μου θέλω να μείνω και εσύ στη δική σου. Μόνο, σε παρακαλώ μπορείς να έρθεις λίγο πιο κοντά» πολλά ζητάω;
Η όλη ιστορία ξεκίνησε από κάποιες αναφορές, αν καταφέρναμε να ζούσαμε χωρίς αυτές θα ήταν πιο εύκολα τα πράγματα. Όποιος απαλλάσσεται από την ιστορία του, μπορεί να ζήσει από την αρχή, αθώος, έτοιμος να σφάλει, διαθέσιμος στο θαύμα. απρόβλεπτος στην καταιγίδα. Αλλά ζωή χωρίς ιστορία, όπως λέει ο ποιητής, είναι σώμα δίχως ίσκιο. Κι αυτό συμβαίνει μόνο την νύχτα την απόλυτη…"
Την ημέρα είναι αλλιώς, πήραν όλα το φυσικό τους χρώμα κόκκινα πορτοκαλί βυσσινή γαλάζια κροκάτα και άσπρα . Οι σκιές δεν μπορούν να σηκώσουν το βάρος. Δεν είναι ικανές να δημιουργήσουν διλήμματα. Πάντα έτσι ήταν και πάντα έτσι θα είναι.

Πέμπτη 3 Μαρτίου 2011

Ο άνθρωπος πίσω από τις μάσκες

Παίρνω αφορμή από το σημείωμα της Ελένης Γκίκα, που δημοσιεύτηκε στο Έθνος της Κυριακής», κάνει αναφορά στον μεγάλο πορτογάλο συγγραφέα Φερνάντο Πεσσόα. «Η Λογοτεχνία, όπως και κάθε μορφή τέχνης, ισοδυναμεί με ομολογία ότι η ζωή δεν αρκεί», ομολογούσε ο ποιητής που επινόησε τους 72 ετερώνυμους και ο οποίος μια ζωή άντεξε ισχυριζόμενος «να μην είσαι τίποτα, για να μπορείς να είσαι τα πάντα». Ο «άνθρωπος πίσω από τις μάσκες», πασίγνωστος πια, Πορτογάλος ποιητής και στοχαστής Φερνάντο Πεσσόα, καθόλου τυχαία, ξαφνικά αγαπήθηκε πολύ.
Σε εποχές εξάλλου αναδιαπραγμάτευσης, σε ιστορικές στιγμές όπου η ζωή- φαίνεται-να- αλλάζει-πλευρό, η τέχνη και το παρελθόν, αποτελούν μεγάλη δεξαμενή ενέργειας. Πεσσόα, λοιπόν, ή μάλλον Και Πεσσόα και... ξερό ψωμί:
«Όσο περισσότερο μεγαλώνω, τόσο λιγότερο είμαι. Όσο πιο πολύ με βρίσκω, τόσο περισσότερο χάνομαι. Όσο περισσότερο δοκιμάζομαι, τόσο περισσότερο συνειδητοποιώ ότι είμαι λουλούδι και πουλί, και αστέρι και σύμπαν. Όσο περισσότερο καθορίζω τον εαυτό μου, τόσο λιγότερα όρια έχω. Ξεπερνώ τα πάντα. Κατά βάθος είμαι ίδιος με το Θεό», έγραφε, ο άνθρωπος που επινόησε, τελικά, τον εαυτό του, κατά συνέπεια φώτισε με εντελώς διαφορετικό τρόπο τα πάντα. Αυτά, ελπίζοντας τελικά με την τέχνη-κατά-Πεσσόα, να μας παρηγορώ.
Στο κάτω- κάτω το θαύμα της Τέχνης και της Ζωής είναι εδώ. Καθώς και το μεγάλο λογοτεχνικό παρελθόν.
Υπάρχουν στιγμές μοναδικές. Μια απ’ αυτές τα δυο κείμενα το δικό μου πριν 4 χρόνια και της Ελένης. Ξεκινώντας από διαφορετικές αφετηρίες συναντήθηκαν όπως συμβαίνει με κάποιους ανθρώπους, χωρίς σημάδια χωρίς μηνύματα, την ίδια χρονική στιγμή να σκέπτονται τα ίδια πράγματα. Πριν διαβάσω το κείμενο της Ελένης είχα σκοπό αυτήν την περίοδο με τις μάσκες να αναφερθώ στον Πεσσόα, κάνοντας χρήση, αποσπάσματα εκείνου του κειμένου που γράφτηκε για άλλο σκοπό.
«Η στήλη δεν διαφημίζει κλιματιστικά και κινητά, για δροσιά και επικοινωνία διαβάστε:

Για το Φερνάντο Πεσσόα 1888 – 1935 και «το βιβλίο της ανησυχίας», έχω γράψει παλιότερα. Ανακαλύπτοντας σιγά σιγά αυτόν το μεγάλο πορτογάλο συγγραφέα έχω εντυπωσιαστεί. Πέθανε σε ηλικία 47 ετών, ξεχαρβαλωμένος απ’ το ποτό; αναρωτήθηκε αυτοβιογραφούμενος για να συμπληρώσει το, ούτως η άλλως αντιφατικό του πορτρέτο. Δεν τον ενδιέφερε να δημοσιεύει, στο σπίτι του βρέθηκε ένα μπαούλο με περισσότερα από 25.000 χειρόγραφα, στα οποία ακόμα αναδιφούν οι ειδικοί. Μέσα απ’ αυτά τα χειρόγραφα γνωρίζουμε σήμερα το έργο του. Δημιούργησε 72 ετερώνυμες προσωπικότητες και έγραψε εν ονόματι τους. Οι πιο διάσημοι ετερώνυμοι: Αλβάρο ντε Κάμπος, Ρικάρντο Ρεις, Αλμπέρτο Καέριο. Μπερνάντο Σοάρες, Αλεξάντερ Σερτς, Αντόνιο Μόρα κ.α
Επιδόθηκε μαζί τους στη «συγγραφή» αφορισμών και αποφθεγμάτων.
«Όσο περισσότερο μεγαλώνω, τόσο λιγότερο είμαι. Όσο πιο πολύ με βρίσκω, τόσο περισσότερο χάνομαι. Όσο περισσότερο δοκιμάζομαι, τόσο περισσότερο συνειδητοποιώ ότι είμαι λουλούδι και πουλί, και αστέρι και σύμπαν. Όσο περισσότερο καθορίζω τον εαυτό μου, τόσο λιγότερα όρια έχω. Ξεπερνώ τα πάντα. Κατά βάθος είμαι ίδιος με το Θεό», έγραφε. Κι έκανε τη ζωή του, κυριολεκτικά, έργο τέχνης.
Διότι «ο άνθρωπος με τη μάσκες» επινόησε τον εαυτό του όπως ένας άλλος θα είχε επινοήσει το έργο της ζωής του. Το έργο της ζωής του Πεσσόα ήταν οι ετερώνυμοι.
Άλλωστε «να ζεις σημαίνει να είσαι ένας άλλος». «Να τα σβήνεις όλα πάνω στον πίνακα μέρα με τη μέρα, να γίνεσαι καινούργιος κάθε αυγή, το συναίσθημά σου να είναι πάντα παρθένο - ιδού, ιδού το μόνο που αξίζει τον κόπο να είσαι, ή να έχεις, για να είσαι ή να έχεις αυτό το ατελές που είμαστε όλοι».

Τετάρτη 2 Μαρτίου 2011

Νεκροί δύο

Η επικαιρότητα δεν μας εντυπωσιάζει. Χθες σκοτώθηκαν δυο νέα παιδιά αστυνομικοί, 22 και 23 χρονών αντίστοιχα. Όχι δεν έπαιζαν τους κλέφτες και αστυνόμους, έτυχε στη βάρδια τους, να πέσουν πάνω σε αδίστακτους εγκληματίες. Και αυτό το σοβαρό γεγονός θα περάσει με την πρέπουσα απάθεια. Φρέσκα νέα θα προκύψουν, που θα το σβήσουν από την υπερφορτωμένη μνήμη. Όταν η εικόνα δεν έχει τη συνέχεια που χρειάζεται για να μας καθηλώσει στο καναπέ, το γεγονός, όσο σοβαρό και αν είναι, παύει να ενδιαφέρει.
«Σιγά, για νέο μας το λες»; Κάπως έτσι υποψιάζομαι αντιδρούν οι αναγνώστες. Όλα αυτά που γράφονται τα γνωρίζουν, δεν εντυπωσιάζονται από τα τεκταινόμενα. Εδώ θα μου πείτε έχουμε συνηθίσει το αιματοκύλισμα των λαών. Όχι δεν είναι 10.000 οι νεκροί στην Λιβύη το πολύ 5.000, αύριο που θα είναι 20.000 θα περάσει στα ψιλά, ρουτίνα έγινε το άδικο και ένα θεός πάνω απ’ αυτό που να προλάβει.
Σιγά τώρα μη μας πτοήσει η διαπλοκή, τα ομόλογα, η Siemens,οι κομιστές, το Βατοπαιδίο, μάθαμε να ζούμε στη βρωμιά και τα αντανακλαστικά μας αντιδρούν μόνο σε ότι μας θίγει προσωπικά.
"Εμείς που ξεκινήσαμε την εκδρομή πριν 35 χρόνια γίναμε οι απόλυτοι φορείς του αυστηρά προσωπικού, δηλαδή της μοναξιάς. Κάναμε τις πληγές μας λέξεις και το συζητάμε, με ταλέντο δε λέω, αλλά και μπόλικο αυτοσαρκασμό.
Πέρασε από τα χέρια μας η ιστορία. Ανατραφήκαμε με όνειρα με ιδανικά, με μύθους, μπαλόνια τεράστια που έσκασαν μπροστά στα μάτια μας και μας κούφαναν".
Σιγά για νέο μας το λες; Κανείς δεν σηκώνεται από την θέση του πλέον, κανείς δεν εντυπωσιάζεται. Αέρας γίνονται οι φωνές, εκπίπτουν οι καταγγελίες.
Όσο για τους ονειροπόλους, φαντάζουν πλέον είδος μουσειακό. Ακινητοποιημένοι στο χρόνο σαν να πέρασε από πάνω τους η λάβα. Παρείσακτοι της σύγχρονης κοινωνίας, που όλα τα σφάζει όλα τα μαχαιρώνει στο βωμό του κέρδους.
Όταν τα απολιθώματα ξαναζωντανέψουν τότε μπορεί να απαιτήσουν ένα καινούργιο νόημα για τη ζωή.
Η ζωή δεν είναι παιγνίδι. Τα δύο νέα παιδιά που σκοτώθηκαν δεν έπαιζαν το κλέφτες και αστυνόμοι, το επαναλαμβάνω… Νεκροί δύο.

Τρίτη 1 Μαρτίου 2011

Το πρόσωπο που ξέρω

Ένα κείμενο παλαιότερο, που χρειάζεται αυτές τις μέρες του καρναβαλιού να τύχει περισσότερης ανάγνωσης. Είναι μια ευκαιρία αυτές τις ημέρες με τις μάσκες, να πούμε τις αλήθειες που φοβόμαστε. Και πέρασαν οι μέρες παρασέρνοντας σελίδες απ’ τα ημερολόγια. Πέρασαν και ξεχαστήκανε, μαζί με κάτι υπόλοιπα μπογιάς στον αριστερό κρόταφο της μνήμης και κάτι αλκοολικούς λεκέδες στη σκιά της κολομπίνας, ένα όπως έγινε με τον ασβέστη στον τοίχο. Όπως - όπως τα μαζέψανε, ρετάλια πόθων που τέλειωσαν πια ή πάλι δεν εκφράστηκαν και πήγαν στράφι. Ήρθαν μετά επηρμένοι χαρταετοί, ψηλά, όλο και πιο ψηλά και μακριά, δήθεν δεν είχαν σπάγκους αυτοί να τους τραβάνε πίσω, δήθεν δεν ήταν η ζωή τους διαπραγμάτευση, τόση όσο το κέφι εκείνου που κρατάει την καλούμπα. Κρέμονται τώρα οι μονομάχοι των νεφών, κουρέλια χρωματιστά στα ηλεκτρικά καλώδια, υπόλοιπα λογαριασμών που όλοι βαριούνται να διαγράψουν – άσε, ο χρόνος και οι βροχές θα κάνουν τη δουλειά τους...
Μια εξομολόγηση της Ο.Α όπως Ολυμπιακή Αεροπορία από το «αγέρι» που φύσηξε αλήθειες και ας υποστηρίζει το αντίθετο. Μετατρέπω το γένος, άλλωστε καρναβάλι έχουμε.
Στο καρφί κρέμεται η φετινή μου μάσκα. Ευσυνείδητα την είδα, τη λιμπίστηκα, την αγόρασα. Ωραίο με έκανε, απόμακρα αξιέραστο - πλεονασμός, θα μου πεις, η απόσταση γεννάει τους έρωτες και η εγγύτητα τους πνίγει σα νεογέννητα γατιά στη στέρνα.
Διορθώνω: αξιέραστο καθ’ ότι απόμακρο.
Όπως και νάχει, η μάσκα βρήκε πλέον άλλη θέση κι εγώ το πρόσωπο που ξέρω να με περιμένει κάθε πρωί στον καθρέφτη του μπάνιου. Γράφω: το πρόσωπο που ξέρω - δε γράφω το πρόσωπό μου. Γιατί αν είμαι σίγουρος πως μασκαρεμένος γίνομαι ο άλλος, τότε θα πρέπει να είμαι το ίδιο σίγουρος πως χωρίς μασκάρεμα είμαι ο ένας, ο γνήσιος και αληθινός. Και σίγουρος δεν είμαι! Στην κυριαρχία της ,η αθωότητα το δέχεται αυτό και το χαίρεται ως το μεδούλι κι ίσως το τραύμα της απώλειάς της απ’ αυτήν ακριβώς την αβεβαιότητα ν’ αρχίζει, κερκόπορτα για όλες τις άλλες, τις αμφιβολίες και τις αβεβαιότητες που ακολουθούν.
Ωραίες που ήταν οι παιδικές μεταμφιέσεις μας! Η λαχτάρα να καμωθούμε ότι δεν ήμασταν, σίγουροι για το τι είμαστε στ΄ αλήθεια, σίγουροι για το ήταν ο διπλανός, σίγουροι πως μπορούσαμε να γίνουμε ότι λαχταρήσουμε. Φτάνει να λαχταρούσαμε μονάχα!
Τι έφταιξε μετά; Τι μας φταίει; Ότι δεν ξέρουμε τι είμαστε για να το αλλάξουμε, ότι δεν ξέρουμε πώς να το αλλάξουμε ή ότι δε λαχταράμε πια; Και τι πονάει περισσότερο; Η ομορφιά της ελαφρότητας μιας μάσκας είναι η ίδια που δίνει φτερά αιώνια στο χαρταετό της επομένης. Κι όταν δεν ξέρεις πια ποιο πρόσωπο έκρυψες και ποιο θα δείξεις, έχεις ήδη ανακαλύψει το νόμο της βαρύτητας και την παγίδα του σπάγκου. Ένα πρόσωπο χωρίς ταυτότητα, η αναμενόμενη διαδοχική πλαστογράφηση άλλων πολλών ως προσπάθεια άπελπι αντικατάστασης. Κατακόρυφη η πτώση, μάνες, ζύγια και ουρά.
Τη φετινή μου μάσκα ευσυνείδητα την είδα, τη λιμπίστηκα, την αγόρασα. Από τότε εντέχνως κρύβει ένα άχρηστο καρφί πάνω από την κάσα της πόρτας. Ωραίο θα με έκανε, απόμακρα αξιέραστο - αξιέραστο καθ’ ότι απόμακρο. Δε την φόρεσα ποτέ. Ψέματα σας είπα!

Κυριακή 27 Φεβρουαρίου 2011

Δια βίου φτωχοί…

Είχα γράψει ένα κείμενο πολύ σκληρό, πριν είχα σπάσει δυο ποτήρια κρασιού, κατά λάθος. Τριακόσιες εβδομήντα λέξεις έγραφε ο καταμετρητής, δεν έμεινε ούτε μία. Τυχαίο; Δεν νομίζω. Έκανα μια προσπάθεια να το ξαναγράψω, δεν γίνονται αυτά τα πράγματα. Η κεντρική ιδέα, δεν ήταν ικανή να βάλει τις θυμωμένες λέξεις στη σειρά, μπορεί να με φύλαξαν οι θεοί. Πάμε παρακάτω.
Δεν υπάρχει καμία αμφιβολία, η κυβέρνηση εκτελεί διατεταγμένη υπηρεσία. Η πλειοψηφία του εκλογικού σώματος, που της έδωσε τη δυνατότητα να κυβερνήσει, δεν έδωσε τέτοια εντολή. Η προσπάθεια της έχει επικεντρωθεί στην είσπραξη όσο το δυνατόν περισσοτέρων χρημάτων, προκειμένου να τα αποδώσει στους τοκογλύφους δανειστές μας. Καλεί σήμερα το Λαό να πληρώσει, δάνεια που δεν πείρε. Λάθη που δεν έκανε. Κακοδιαχείριση, σκάνδαλα, μίζες, που για όλα αυτά δεν είχε καμία σχέση. Εν τω μεταξύ, η χωρά βυθίζεται, μέρα με τη μέρα στο βαθύ λάκκο της ύφεσης και κανείς δεν ξέρει αν θα μπορέσει να ξανασηκώσει κεφάλι. Ανεργία, κλείσιμο επιχειρήσεων, μείωση παραγωγής , απουσία κοινωνικού κράτους, ακρίβεια, φτώχεια, φτώχεια, φτώχεια.

Μπορεί με το μπαμπούλα της πτώχευσης να φόβισε στην αρχή τους πολίτες και να δέχτηκαν χωρίς τις αναμενόμενες αντιδράσεις, τα σκληρά μέτρα του περασμένου Μαΐου, σήμερα όμως τι να πει, για πια πτώχευση να μιλήσει στους φτωχούς; Πόσα μέτρα πια να προσθέσει…
Τα χρονοδιαγράμματα μας τελείωσαν, η νέα ορολογία κάνει λόγο, δια βίου του δικού μας και των γενεών που έρχονται. Δια βίου φτωχοί…
Προσφάτως ζήσαμε τις αποκριάτικες αντιπαραθέσεις με την τρόικα , θεατρινίστικες συγγνώμες , αντιπαραθέσεις υπουργών, διαρροές περί παραιτήσεων. Η φαιδρότητα στο μεγαλείο της. Όλα αυτά δεν ευτελίζουν απλώς την πολίτικη ζωή , αλλά δημιουργούν οργή. Οργή για την κοροϊδία, για τα ψέματα στα ψέματα. Οργή που κανείς δεν μπορεί να προβλέψει πως θα εκφραστεί, κανείς δεν ξέρει που θα ξεσπάσει. Αν συνεχιστεί για πολύ αυτό το παραμύθι μπορεί και οι δικές μας πλατείες να αρχίζουν να γεμίζουν νύχτα και μέρα από θυμωμένους πολίτες όπως αυτές τις Αιγύπτου, της Λιβύης, και όλων των άλλων κρατών της Αφρικής, που σιγά σιγά μπαίνουν στο χορό γκρεμίζοντας τα σάπια καθεστώτα που τους τυραννούν. Που τους τυραννούν το επαναλαμβάνω…

Να ένα δημιουργικό παιχνίδι

Με αφορμή την σύλληψη μαθητών και το σχηματισμό δικογραφίας εναντίον τους από την αστυνομία, για τις κινητοποιήσεις τους, κατά των ιδιωτικών...