Παρασκευή 31 Μαΐου 2013

Θα ξεράσω…


Θα συνεχίσω, με ανώδυνα κείμενα, που είναι προτιμότερα, από όλα αυτά που μας έχουν κιτρινίσει τη ζωή. Τουλάχιστο αυτά τα γενικά όλο και κάποια ψυχή θα αγγίξουν ειδικά. Τ' άλλα τα ψεύτικα τα λόγια τα μεγάλα, που ενδιαφέρουν το μικρόκοσμο μας και αναπαραγάγουν τo Πινόκιο, θα τα συνεχίσουν οι άλλοι, που έχουν αναλάβει την εργολαβία της αποχαύνωσης.
Ποτέ δεν υπήρξε παρόμοια στάση του Λαού, απέναντι σε τέτοια φαινόμενα. Ποτέ αυτός ο Λαός δεν παρακολουθούσε τέτοιες φτηνές παραστάσεις.
Είναι πολλά που θέλω να γράψω σήμερα και από πού ν’ αρχίσω. Αν δεν καταλάβατε με τον εαυτό μου τα έχω πρωτίστως, που πέρασε  τα πενήντα, βλέποντας όλα γύρω του να γκρεμίζονται και τώρα περιμένει τα παιδιά, ελπίζοντας ότι δεν θα εισπράξει ακόμα μια απογοήτευση. 
«Όπως, κάποιοι εργάζονται από πλήξη, μερικές φορές γράφω γιατί δεν έχω τι να πω…»  Και τι να πω; Πόσες φορές πια να τα πω και να τα γράψω. Ξεκινάω καλοπροαίρετα, χωρίς υποψίες και σχεδόν πάντα συναντάω μικρές νοθείες. 


«Τίποτα δεν μου προκαλεί τόση αηδία όση οι λέξεις της κοινωνικής ηθικής, από μόνη της η λέξη πρέπει είναι για μένα δυσάρεστη, οι όροι όπως «καθήκον του πολίτη», «αλληλεγγύη» «ανθρωπιστικός» και άλλοι της ίδιας εμβέλειας με αηδιάζουν σαν ήταν βρωμιές που μου πέταξαν πάνω μου, από κάποιο παράθυρο. Νοιώθω προσβεβλημένος στην ιδέα ότι κατά τύχη αυτές οι εκφράσεις μπορεί να με αφορούν, ότι μπορεί να αναγνωρίζω πως έχουν όχι κάποια αξία, αλλά κάποιο νόημα». Δεν θα ανησυχούσε ο Πεσσόα αν όλους, αυτούς τους όρους, δεν τους είχε ξεφτιλίσει η πολιτική και κατ’ επέκταση η εξουσία. Ευτυχώς η γλώσσα δεν μένει στάσιμη και θα βρει τις αντίστοιχες λέξεις που θα τις αντικαταστήσουν.
Αν υπήρχε νεκροταφείο λέξεων εκεί θα έθαβα όλες αυτές τις ψεύτικες λέξεις, γιατί τι άλλο μπορεί να είναι μια λέξη, που απώλεσε το νόημα της; 
Από αλλού ξεκινήσαμε, για να επανέλθουμε: τους είπαν ότι είναι σπουδαίο πράγμα η εξουσία και αυτοί γαντζώθηκαν, για να καλύψουν τις αδυναμίες τους, να σκεπάσουν τα κόμπλεξ τους και την ανεπάρκεια τους.
Ακόμα δεν έχω περάσει απέναντι, όμως θαυμάζω, εκείνους που τα κατάφεραν, τους ποιητές και αυτούς που ελαφρά την καρδία αποκαλούμε τρελούς. Αυτούς δηλαδή που δεν άντεξαν την μάταια φθορά της ψυχής τους.

Πέμπτη 30 Μαΐου 2013

Πίσω μη γυρνάς



Όχι, δεν θα γίνεις στήλη άλατος από ένα άδικο Θεό.  Θα χάσεις τις λέξεις όμως, που ανακάλυψες.   Όπως: «θέλω να περπατώ όλο το δρόμο», «θέλω να κάνω όλο το ταξίδι», «θέλω να ζω».   
Σαν του μικρού παιδιού η ζωή σου.  Πιάνει  με ενθουσιασμό τα χρώματα  να ζωγραφίσει τον κόσμο. Είναι άπειρο  όμως, δεν έχει τη σταθερότητα που χρειάζεται.  Την καθαρότητα που πρέπει  σε μια ζωγραφιά. Δεν μπορεί να τραβήξει ευδιάκριτες γραμμές. Τις  περισσότερες φορές  τα παρατάει, έτσι μένει μισοχρωματισμένο το χαρτί και το ταξίδι  του στη μέση.  Που είναι η ζωή σου; Την έβαλες σε μια γραμμή  και ύστερα την έσφιξες πάνω σου, έτοιμη να σε πνίξει.
Μάταια ψάχνω κάποιες λέξεις.   Δεν υπάρχουν τέτοιες,   που να μπορούν να κλείνουν τους  δρόμους, τους πεπατημένους. Τα βήματα τις περισσότερες φορές αυτενεργούν. Εμείς μένουμε να σχολιάζουμε.  Εκ του ασφαλούς δε λέω, όμως μέχρι εκεί. Τι άλλο θα μπορούσαμε να κάνουμε.  Και αυτές οι λέξεις που σημάδεψαν  τη διαδρομή  φυτεύτηκαν βαθιά στο χώμα, έκαναν ρίζες αξερίζωτες. 


Τώρα δεν έχω άλλες. Και οι ίδιες χάνουν την άξια τους, αν επαναληφθούν.
Μόνο στο χρόνο ελπίζω.  Και στο φως.  Ας μην  μείνουμε  άλλο στις σκιές, θα μελαγχολήσουμε. Ας είναι αυτά τα τελευταία  λόγια σε ένα Μάη που μας διέψευσε. Πολύ μουντάδα  και αυτό το  ξεπλυμένο κόκκινο χώμα,  που άφησε τη φυσική του θέση,  και ταξίδεψε στον ουρανό για να μας κρύψει τον ήλιο, που θα πάει,  πάλι στο χώμα θα βρεθεί
Από αύριο καλοκαίρι  και  Ιούνιος. Από το σκοτάδι στο φως.  Αυτές οι πρώτες μέρες του Ιουνίου, Είναι οι μέρες που μετράμε νίκες, στον προαιώνιο αγώνα του φωτός και του σκότους.
Οι μεγαλύτερες μέρες του χρόνου. Παράταση ζωής από τις πρόσθετες ώρες φωτός, πριν απ’ τη δύση. Ατελείωτες μέρες, ατελείωτη ζωή, γεμάτη φως.
Να δεις που το φως,   θα σου δώσει το κουράγιο  να συνεχίσεις το ταξίδι  και να προσθέσεις επιτέλους,  εκείνο το «ταυ» στην ανοχή σου.

Τετάρτη 29 Μαΐου 2013

Δεν είναι η νοσταλγία, είναι τα γεγονότα που μας γυρίζουν στο παρελθόν



Χθες είχα αυτή τη συζήτηση. Η αναφορά στη χρυσή δεκαετία του ’60,  μπορεί να συμπίπτει με την πρώτη δεκαετία της ζωής μου, όμως είναι πανθομολογούμενο ότι υπήρξε  η  μαγική δεκαετία του περασμένου αιώνα  για ολόκληρο τον πλανήτη.    Ο Ρόμπερτ Κάπλαν στο  βιβλίο του «1959: Η χρονιά που όλα άλλαξαν» καταγράφει τα σημαντικά γεγονότα, που χωρίς αυτά θα ήταν αλλιώτικος ο κόσμος.
Το κείμενο δημοσιεύτηκε, το 2009   αφιερωμένο  στους γεννηθέντες του 1959. Επι τη επετείω.
Στις 2 Ιανουαρίου 1959, ένας σοβιετικός πύραυλος που μετέφερε τον διαστημικό βολιστήρα Λούνα 1- γνωστό και ως Μechta, «το όνειρο»- εκτοξεύτηκε από το Κοσμοδρόμιο Μπαϊκονούρ του Τιουρατάμ, στο Καζαχστάν, ανέπτυξε ταχύτητα 11,2 χιλιομέτρων το δευτερόλεπτο (που είναι γνωστή ως «ταχύτητα διαφυγής»), πέρασε τη Σελήνη και ξέφυγε από την τροχιά της Γης. Ήταν η πρώτη συσκευή που είχε κατασκευάσει ο άνθρωπος και περιστρεφόταν γύρω από τον Ήλιο μαζί με άλλα ουράνια σώματα. «Πρόκειται για ένα σημείο καμπής στην ιστορία του ηλιακού συστήματος», θα έγραφε στο επόμενο τεύχος του το περιοδικό ΤΙΜΕ, «αφού ένας από τους πλανήτες του Ηλίου κατασκεύασε ένα αντικείμενο που έσπασε τις αλυσίδες της βαρύτητας».
 

Δέκα χρόνια αργότερα θα ακολουθούσε η απόβαση του ανθρώπου στη Σελήνη.  Όπως γράφει όμως ο Ρόμπερτ Κάπλαν, η Λούνα ήταν μόνο το ένα από μια σειρά πραγμάτων που εκείνη τη χρονιά έσπασαν τις αλυσίδες σε διάφορους τομείς. Το 1959 κατασκευάστηκε το πρώτο μικροτσίπ, η Υπηρεσία Τροφίμων και Φαρμάκων εξέτασε την πρώτη αίτηση για το αντισυλληπτικό χάπι, η ΙΒΜ έθεσε σε κυκλοφορία τον πρώτο υπολογιστή, ένα επιβατικό αεροσκάφος πραγματοποίησε τον πρώτο διάπλου του Ατλαντικού χωρίς στάση, οι αμερικανικές δυνάμεις είχαν τα πρώτα θύματα στο Βιετνάμ, ένας νεαρός αουτσάιντερ ονόματι Τζων Κέννεντυ έβαλε πλώρη για την προεδρία κι ένας αντάρτης ονόματι Φιντέλ Κάστρο ανέλαβε την εξουσία στην Κούβα. Κυκλοφόρησαν δίσκοι όπως το Κind of Βlue του Μάιλς Ντέιβις, ταινίες όπως τα Τετρακόσια Κτυπήματα του Τρυφώ και βιβλία όπως το Αντίο Κολόμπους του Φίλιπ Ροθ. Άνθησαν η φρι τζαζ, τα «σικ κόμικς», ο ανεξάρτητος κινηματογράφος και η Νέα Δημοσιογραφία.
Και λοιπόν; Τι ενδιαφέρον μπορεί να έχουν όλα αυτά, εκτός από τη νοσταλγία για ένα πολύ μακρινό παρελθόν; Κι όμως, απαντά ο Κάπλαν, μπορεί να γίνουν αρκετοί πειστικοί παραλληλισμοί ανάμεσα στο τότε και το τώρα. Ο πιο προφανής είναι ανάμεσα στον JFΚ και τον Ομπάμα, δύο πολιτικούς εκτός του συστήματος που κατέκτησαν το ακροατήριό τους με αναφορές σε μεγάλες προκλήσεις και μεγάλες αλλαγές. Ο πιο βαθύς έχει σχέση με προσδοκίες και φόβους. «Κανείς στην Αμερική δεν μπορεί να ξέρει τι θα συμβεί», έγραφε ο Άλλεν Γκίνσμπεργκ το καλοκαίρι του 1959. «Κανείς δεν έχει τον πραγματικό έλεγχο. Η Αμερική βρίσκεται στα πρόθυρα νευρικής κρίσης. Υπάρχει ανάταση, απελπισία, προφητεία, ένταση, αυτοκτονία, μυστικοπάθεια και δημόσια ευθυμία μεταξύ των ποιητών της πόλης». Πόσο θα σας ξένιζε αν σας έλεγαν ότι αυτό το κείμενο γράφτηκε σήμερα.

Τρίτη 28 Μαΐου 2013

Τελευταίες μέρες Μαΐου

Για να τελειώνουμε την κουβέντα. Σε συνέχεια του χθεσινού.  Το ψάρι βρομάει από το κεφάλι. Και είναι τόσο μεγάλο το ψάρι, που φτάνει μέχρι τη χώρα που ανακάλυψε ο Κολόμπο, δεν ξέρω αν πρέπει να τον ευγνωμονούμε γι’ αυτό, όμως και εμείς εδώ στην ουρά τι κάνουμε; Περιμένουμε στην ουρά, και μουρμουρίζουμε σαν αριστεροί ψάλτες,  που κρατούν το ίσο. Γκρινιάζουμε με όλα, ακόμα και με αυτά, που η δική μας συμμετοχή είναι καθοριστική.
Υπάρχουν στιγμές αγανάκτησης, που μου ξυπνούν ακραίες επιθυμίες. Ευτυχώς παροδικές.  Στην επόμενη πιο ώριμη σκέψη, εξαφανίζονται.
 

Καμία λαμπρή ιδέα δεν μπορεί να τεθεί σε κυκλοφορία αν δεν συμπεριλαμβάνει και κάποιο στοιχείο βλακείας. Η συλλογική σκέψη είναι βλακώδης γιατί είναι συλλογική. Τίποτα δεν περνάει τα σύνορα του συλλογικού δίχως ν’ αφήσει εκεί ως αντίτιμο το μεγαλύτερο μέρος της ευφυΐας που φέρει μέσα του.
Στη νεότητα μας, γράφει ο Πεσσόα, είμαστε δύο: υπάρχει σ’ εμάς η συνύπαρξη της ευφυΐας μας αυτής καθ’ εαυτής, που μπορεί να είναι μεγάλη, με την ηλιθιότητα της απειρίας μας που συνιστά μια δεύτερη κατώτερη ευφυΐα. Μόνο όταν φτάσουμε σε άλλη ηλικία γίνεται η ενοποίηση. Εξ ου η απογοητευτική δράση πάντα της νεότητας, που οφείλεται όχι στην απειρία, αλλά στη μη ενότητα.
Στον άνθρωπο που είναι ευφυής στον υπερθετικό βαθμό, δεν απομένει σήμερα άλλος δρόμος από την παραίτηση.
Είναι  αυτές οι τελευταίες  υγρές μέρες του Μαΐου,  που μου προκαλούν μια νευρικότητα.   Για δευτερόλεπτα. Στην δεύτερη σκέψη καταφεύγω στη σιωπή. Εντάξει το ψάρι βρωμάει απ’ το κεφάλι αλλά και τούτη η ουρά είναι εντελώς απαίδευτη…

Δευτέρα 27 Μαΐου 2013

Για να τελειώνουμε την κουβέντα



«Στην υπόγεια την ταβέρνα»,  η συζήτηση  είναι ατέρμονη. Φταίει η κοινωνία.  Φταίω  εγώ.  Φταις εσύ.
«Φταίει το ζαβό το ριζικό μας!
Φταίει ο Θεός που μας μισεί!
Φταίει το κεφάλι το κακό μας!
Φταίει πρώτ' απ' 'όλα το κρασί!»  
Για να θυμηθούμε και ένα στίχο  του Κώστα Βάρναλη.
Το να προτάσσουμε την συλλογική ευθύνη, από την μια δείχνει μεγαλοψυχία, από την άλλη όμως κρύβει ένα μεγάλο ψέμα. Είναι εύκολο με έναν γενικό αφορισμό, να ρίχνουμε στη λήθη, όλες τις ευθύνες και αυτές που δεν μας αναλογούν, κλείνοντας έτσι το κεφάλαιο μιας εποχής, που ουσιαστικά δεν θέλουμε να θυμόμαστε. Η λογική των συγκοινωνούντων δοχείων, δίνει διέξοδο στην διαλεκτική, να καταλήξει στα αδιέξοδα που επιθυμεί. Κάπως έτσι κλείνουμε τα κεφάλαια, εισπράττοντας το μερίδιο ευθύνης που μας αναλογεί, ώστε να νοιώθουμε τις απαραίτητες ενοχές, για να μπορούμε να αθωώνουμε τους άλλους. Φταίω εγώ, φταις εσύ, φταίνε αυτοί και  οι άλλοι, φταίει το σύστημα, για να καταλήξουμε στην ουσία ότι δεν φταίει κανένας. Αυτή η αλληλεγγύη στην ανάληψη ευθυνών, φαίνεται πως λειτουργεί κατευναστικά τις ώρες της κρίσης. Είναι αυτό που συμβαίνει και στις σχέσεις, φταίμε και δυο λέμε, αποφεύγοντας να ψάξουμε τις βαθύτερες αιτίες, κλείνοντας βιαστικά την πόρτα στην αλήθεια, ως που έρχεται κάποια στιγμή, όταν το κλίμα έχει αποφορτιστεί, να βάλουμε τα πράγματα στη θέση τους, είναι η στιγμή που ουσιαστικά τα βρίσκουμε με τον εαυτό μας.

Η συνέχεια επί της οθόνης. Συνεχίζουμε το χθεσινό θέμα.  Για τους εραστές της εξουσίας ο φόβος, για όλα αυτά που συμβαίνουν σήμερα στο τηλεοπτικό μας τοπίο. Η τηλεόραση από χρόνια έχει φροντίσει εκτός των άλλων κακών, να μας εκπαιδεύσει να παρακολουθούμε τα δρώμενα με την ίδια λογική που παρακολουθούμε μια τηλεταινία, μας δημιουργεί την ψευδαίσθηση, ότι όλα αυτά τα πραγματικά που συμβαίνουν - γιατί υπάρχουν και πολλά που δεν συμβαίνουν - διαδραματίζονται μέσα στο μαγικό κουτί μας, στην ουσία λοιπόν δεν μας αφορούν. Και ενώ μας φέρνει κοντά στα γεγονότα από τη μια, από την άλλη όλο και περισσότερο μας απομακρύνει.
Όλα αυτά τα φοβερά και τρομερά, στην τηλεόραση συμβαίνουν. Και εμείς που είμαστε έξω από την λογική της εξουσίας ποτέ δεν θα αντιληφθούμε. Τις περισσότερες φορές μας φαίνονται αστεία, άλλες φορές χαζά, ποτέ όμως δεν θα καταλάβουμε τον φόβο και την αγωνία των εραστών της εξουσίας.
Οι βασικοί υπαίτιοι για το τηλεοπτικό τοπίο που καταγελούμε, είναι οι άνθρωποι της εξουσίας, αυτοί με τον ένα ή τον άλλο τρόπο και με σκοπό πάντα την δική τους εξυπηρέτηση οδήγησαν, την τηλεόραση στην απαξίωση. Έτσι αντί το πιο εξελιγμένο μέσο ενημέρωσης να υπηρετεί τη δημοκρατία και τις άξιες της κοινωνίας, υπηρετεί άνομους σκοπούς, τους σκοπούς τους.
Από την στιγμή που ο εξουσιαστής ανακάλυψε το όπλο της τηλεόρασης ήταν θέμα χρόνου το όπλο να πέσει και στα χέρια των αντιπάλων, ακολουθεί η αλληλοεξοντώση έως κανιβαλισμού, χαρά θεού για τους τηλεθεατές.
Πάμε στην αρχή. Δεν είναι συλλογική η ευθύνη για το τηλεοπτικό τοπίο.   Αν συνεχίζουμε να παίζουμε «αυγό ή κότα», η άθλια τηλεόραση θα συνεχίζει να ζει και να βασιλεύει.  Η εξουσία έχει την ευθύνη  για να τελειώνουμε τη κουβέντα.     

Να ένα δημιουργικό παιχνίδι

Με αφορμή την σύλληψη μαθητών και το σχηματισμό δικογραφίας εναντίον τους από την αστυνομία, για τις κινητοποιήσεις τους, κατά των ιδιωτικών...