Τετάρτη 24 Δεκεμβρίου 2008

«Άρτον και θεάματα»

Σε αυτές τις τελευταίες ώρες του χρόνου, οι προβληματισμοί γι’ αυτό που θα θέλαμε να αφήσουμε και γι αυτό που έτσι και αλλιώς θα συνεχιστεί, είναι αναπόφευκτοι. Χρηματοπιστωτική κρίση ονομάστηκε η αδυναμία του συστήματος να ανταποκριθεί στις εξαγγελίες του. Ο φιλελευθερισμός έφτασε στα όρια της ασυδοσίας, κατάργησε βασικούς κανόνες της αγοράς με αποτέλεσμα να την νεκρώσει. Ήταν θέμα χρόνου να συμβεί αυτό που βιώνει σήμερα η παγκόσμια κοινότητα και απ’ αυτήν την άποψη ο χρόνος που μα χαιρετά, πέρα από το δύσκολο διάστημα που θα ακολουθήσει μας δίνει ελπίδες για επαναπροσδιορισμό πορείας και αναγκαστικά για ανακατανομή του πλούτου.
Θύμωσε η κοινωνία και το είδανε πρόσφατα και στη χώρα μας. «Η κοινωνική έκρηξη, κυρίως της νεολαίας» γράφει σε διπλανή σελίδα ο Αλέξης Λευθεριώτης, «δεν είναι απλά ένα περιστασιακό φαινόμενο, που πυροδοτήθηκε από το φόνο του 15χρονου Αλέξανδρου από έναν αστυνομικό, αλλά μία πρώτη εκδήλωση μίας απύθμενης υποβόσκουσας κοινωνικής αγανάκτησης, η οποία είχε μεν ως αφορμή το θάνατο του μαθητή, αλλά υποδαυλίζεται από την οικονομική κρίση, την ανεργία, την ακρίβεια, τα σκάνδαλα, τη διαφθορά, το πολιτικό φαρισαϊσμό, τη σκοτεινή εν ολίγοις προοπτική που με βεβαιότητα διαγράφεται συλλήβδην για την ελληνική κοινωνία. Αυτή η κοινωνική έκρηξη είναι μία πρώτη αντίδραση σ’ ένα θλιβερό οικονομικό, κοινωνικό και πολιτικό τοπίο, το οποίο η ίδια η πολιτική ελίτ της χώρας διαμόρφωσε και συντήρησε μεθοδικά με τις μέχρι τώρα ασκούμενες κυβερνητικές πολιτικές της τα τελευταία τουλάχιστον δεκαπέντε χρόνια. Ο κόσμος βγαίνει αυθόρμητα στο δρόμο – με πρωτοπόρο και πάλι τη νεολαία – για να διεκδικήσει το αυτονόητο. Για να διεκδικήσει την αξιοπρεπή διαβίωσή του, την οποία του στερούν στο όνομα του «συμφώνου σταθερότητας» και της «ελευθερίας των αγορών», τα οποία στη πραγματικότητα σημαίνουν ασυδοσία και κέρδη για τους λίγους, οικονομική δυσπραγία για τους πολλούς και χρυσές δουλειές για τους αεριτζήδες, τα τρωκτικά, τα λαμόγια, τα κοινωνικά παράσιτα, τους παρακεντέδες της εξουσίας, που τίποτα θετικό δεν προσφέρουν στη κοινωνία και που όμως διαμορφώνουν πρότυπα κοινωνικής συμπεριφοράς...»
Να μην ξεχάσουμε τον ρόλο της τηλεόρασης και να θυμηθούμε τον Γιώργο Κάρτερ: «Το ακρόαμα επιβιώνει σε εποχές ελευθέριας και το θέαμα σε εποχές που η ελευθέρια είναι …υπό περιορισμόν». «Άρτον και θεάματα».
«Εκείνη η από παλιά τάση του ανθρώπου να ικανοποίηση τη λαιμαργία της όρασης του, να δει – μάλλον για να μάθει, να δει - ίσως για να διασκεδάσει, να δει - για να βεβαιωθεί ότι ζει (που έλεγε και ο Σοπενάουερ), εκείνη η από παλιά έλξη του ανθρώπου για το θέαμα ικανοποιήθηκε, όσο γίνεται πληρέστερα, στον δικό μας αιώνα. Στο «χρυσούν αιώνα» του θέματος. Η εικόνα του μας έχει επιβληθεί και μας εκφράζει ως όντα μιας συγκεκριμένης εποχής. Ο σύγχρονος τεχνολογικός πολιτισμός, η έξαρση της βιαιότητας και οι ιδεολογικοί αποπροσανατολισμοί του καιρού μας συνηγορούν σε ό,τι θέλω να πω. Όταν διαθέτουμε 85.000 ώρες, δηλαδή το ένα πέμπτο της ξύπνιας ζωής, μας μπροστά στη τηλεόραση, τότε έχουμε γίνει κιόλας ανελεύθεροι, η πνευματική μας υπόσταση έχει συρρικνωθεί. Η ιστορία μια φορά ακόμα έχει σημειώσει ένα παρόμοιο φαινόμενο: στα χρόνια της Ρωμαιοκρατίας, που προανήγγειλε τον Μεσαίωνα, είναι τότε που για να θεαματοποιηθει η παράσταση της Κλυταιμνήστρας του Άκκιου, ανεβάσανε στη σκηνή του θεάτρου του Πομπήιου 3000 άρματα, 500 μουλάρια και αμέτρητους ελέφαντες και στρουθοκαμήλους είναι τότε που ο Νέρων έκαψε τη Ρώμη για απόλαυση το θέαμα μιας μεγάλης πυρκαγιάς. Είναι τότε που ο πανέξυπνος Ιουβενάλης, διερμηνεύοντας το πνεύμα του καιρού του, αναφώνησε το περιβόητο: «Άρτον και θεάματα». Μήπως λοιπόν και η εποχή μας ετοιμάζει έναν καινούργιο Μεσαίωνα;» Το 1979 τα είπε αυτά ο κ Κάρτερ στην εισήγηση του για τα 40 χρόνια της Ελληνικής Υπηρεσίας του ΒBC (Από το τελευταίο του βιβλίο «Ανιχνεύσεις και εκτιμήσεις») Όπως αντιλαμβάνεστε η ερώτηση έγινε κατάφαση. Σήμερα όλο το ζωικό Βασίλειο έχει ανέβει στη τηλεοπτική σκηνή και μάλιστα με ανθρώπινη μορφή..
.

Τρίτη 23 Δεκεμβρίου 2008

Πώς να τους διαβάσεις παραμύθια

«Ηρθαν και πάλι τα Χριστούγεννα, σε μια φωτιά, σ' ένα τζάκι, όπου μαζί με τις φλόγες χορεύουν και τα παραμύθια του παλιού καιρού».
Οι κλασικές Χριστουγεννιάτικες ιστορίες του Ντίκενς, του Άντερσεν και άλλων, έχουν θρέψει τα όνειρα και τους στοχασμούς εκατομμυρίων αναγνωστών σε ολόκληρο τον κόσμο. Tα Χριστούγεννα διασώζονται στη λογοτεχνία ως λαμπρή φαντασμαγορία, ως γιορτή μαγείας και θάμβους, ψυχικής αιθρίας και ασυννέφιαστης ευδοκίας. H κλασική χριστουγεννιάτικη λογοτεχνία έχει αναμφίβολα συμβάλει στη συντήρηση του μύθου της μεγάλης γιορτής και στη διαιώνιση του μαγικού σκηνικού της «άγιας νύχτας». Η μαγεία όμως αδυνατεί να αναδειχτεί όταν οι πρωταγωνιστές των γεγονότων είναι μικρά παιδιά, πώς να τους διαβάσεις παραμύθια…
Χριστούγεννα και πάλι. Είναι ο χρόνος που οδηγεί στους απολογισμούς, κάτι σαν χαιρετισμός αυτού που φεύγει σ’ αυτόν που έρχεται. Το δράμα είναι ότι θα συνεχίσουμε το κυνήγι μαγισσών, αγνοώντας επιδεικτικά τις αποτυχίες του παρελθόντος
Η μεγάλη ευχή να αποκαταστήσουμε ότι σχεδόν έχουμε χάσει: την ανθρώπινη αξιοπρέπεια. Παρά τα ανυπέρβλητα εμπόδια, υποχρέωση και καθήκον για όλους εμάς τους πολίτες είναι με αποφασιστικότητα να ορίσουμε την πραγματική αλήθεια της ζωής μας και της κοινωνίας μας. Αυτό πρέπει να ενσωματώσουμε στο πολιτικό μας όραμα αν θέλουμε να ελπίζουμε σε καλλίτερα χρόνια.
Και επειδή οι ευχές συνήθως δεν πραγματοποιούνται όταν περικλείουν όρους γενικούς, ας περιοριστούμε στον εαυτό μας. Ίσως αυτό και μόνο αρκεί, στη πορεία για την αναζήτηση της αλήθειας θα νοιώσουμε καλλίτεροι, χρήσιμοι, για την κοινωνία.

Η καταστροφή επικυρωμένη από το χρόνο αποκτά ιδιαίτερη αξία. Χρειάζεται χρόνος τελικά για να αποκτήσουν τα γεγονότα κάποια αξία. Όταν μετά από χρόνια θα παρακολουθούμε την σημερινή πραγματικότητα, σε κάποια ταινία - δεν θα είναι επιστημονικής φαντασίας - ίσως τότε αντιληφθούμε το μέγεθος της καταστροφής.
Χριστούγεννα και πάλι… Ευχή να τα περάσουμε στους δρόμους, γιατί μόνο εκεί τελικά, μπορούμε να βρούμε την χαμένη αξιοπρέπεια.

Δευτέρα 22 Δεκεμβρίου 2008

Απολογίας συνέχεια…

Στο κλίμα των ημερών όχι των Χριστουγέννων αλλά των εξεγερμένων. Επίλογος στο άρθρο του Παντελή Μπουκάλα από στην «Καθημερινή της Κυριακής»
«Εμείς, οι "μεγάλοι", οι "ώριμοι", μετά το πρώτο ξάφνιασμα και την αρχική υποκριτική εκδήλωση ενδιαφέροντος, κάνουμε ό,τι μπορούμε να τα κρατήσουμε εγκλωβισμένα. Γέμισε πάλι παιδονόμους ο τόπος• με αυστηρότερους ανάμεσά τους εκείνες τις "ψυχές τις μαραγκιασμένες από δημόσιες αμαρτίες" του Σεφέρη που μια βδομάδα πριν παρίσταναν ότι "αφουγκράζονται τα παιδιά».
Ψυχές μαραγκιασμένες η γενιά μας, να συνεχίσουμε και σήμερα την απολογία μήπως και λυτρωθούμε
«Ποια θυσία δεν κάναμε και ξεπουλήθηκε έτσι η γενιά μας;» ραδιοφωνική ατάκα, την άκουσα σε μια μουσική εκπομπή, δεν ξέρω για πια γενιά μιλάει, για τη δική μου όμως αισθάνομαι ότι είναι αδικημένη.
Πέρασαν τα καλύτερα μας χρόνια, σπουδάζοντας, δουλεύοντας, σε μια υποφερτή ελευθερία, που εξελίχτηκε στη σημερινή κοινωνική αφασία. Στην τηλεοπτική ξεφτίλα, στην παγκοσμιοποίηση της αδιαφορίας, στη νέα φτώχεια που έρχεται να μας κατασπαράξει. Όσοι δεν γίναμε γιάπηδες, γερνάμε πικραμένοι και έντρομοι. Γελασμένοι, και παράλληλα γοητευμένοι από ένα θαύμα που δεν καταφέραμε, από ένα όνειρο, που στον ίσκιο του θέλουμε να πεθάνουμε.
Σ’ αυτή τη διαδρομή, τι περιμένουμε να ανθίσει στο τσιμέντο που μας πνίγει; Όλα τα άσχημα θα συνεχίζουν να γίνονται καθώς θα προχωράμε και θα επενδύουμε σε μια ζωή καθωσπρέπει.
Ανακεφαλαιώνω κάθε τόσο γιατί η απάθεια είναι κολλητική. Τα ξαναγράφω για να τα διαβάζω, φωναχτά, για να πετάγομαι εκείνη την κατάλληλη στιγμή που θέλει να με πάρει ο ύπνος.
Ανακεφαλαιώνω γιατί αυτά δεν αφορούν μόνο εμένα, ποιος είπε ότι το προσωπικό δεν είναι και κοινωνικό και το αντίθετο;
Την πλειοψηφία αφορούν, που δεν αποτελείται από πολίτες αλλά από καταναλωτές, και μάλιστα αναλώσιμους.
Εντάξει είναι Κυριακή μετά το μεσημέρι, ώρες λαιμητόμοι, τι θέλετε να γράψω, για εκλογές; Και τι θα αλλάξει… Τα κάναμε σκατά, για την γενιά μου γράφω, και θα γράψω και πάλι κάποια Κυριακή για να μη κοιμηθούμε μια δια παντός.

Να ένα δημιουργικό παιχνίδι

Με αφορμή την σύλληψη μαθητών και το σχηματισμό δικογραφίας εναντίον τους από την αστυνομία, για τις κινητοποιήσεις τους, κατά των ιδιωτικών...