Τετάρτη 6 Μαΐου 2015

Θα μπορούσε και εδώ το πρόβλημα να γίνει πλεονέκτημα

Σε λίγες μέρες κλείνει και το τρίτο κύτταρο του  Χ.Υ.Τ.Α στο Τεμπλόνι.  Τι θα γίνει μετά; Ένας Θεός ξέρει. Εκείνο που ξέρουμε  εμείς, είναι ότι το πρόβλημα της εναπόθεσης απορριμμάτων,  θα κυριαρχήσει στην τοπική επικαιρότητα.  Με αφορμή λοιπόν  το παραπάνω, ένα επίκαιρο κείμενο, που  δείχνει, ότι  σκουπίδια για κάποιους  αποτελούν πηγή ενεργείας.
Δημοσιεύτηκε  παλαιότερα  στο «Βήμα», «η Δανία είναι η χώρα που ζει από τα σκουπίδια της», σε αντίθεση βέβαια με τη χώρα μας που ζει μέσα στα σκουπίδια. 
Η οικονομική κρίση που τόσος λόγος γίνεται, θα μπορούσε να ξεπεραστεί, αν ήταν μόνο αυτή. Η κρίση είναι κυρίως πολιτισμική. Η Ελλάδα δεν είναι Ευρώπη, ποτέ δεν ήθελε να μοιάσει της Ευρώπης, ποτέ δεν την ακολούθησε. Αυτό δεν ξέρω αν είναι καλό η κακό, για το θέμα όμως που γίνεται λόγος, πριν φτάσουμε σε αδιέξοδα καλό είναι να δούμε, πως μια χώρα το πρόβλημα το μετέτρεψε σε πλεονέκτημα.
Όταν άλλοι θεωρούν τα σκουπίδια βρώμικο πρόβλημα, οι Δανοί τα βλέπουν ως καθαρό και εναλλακτικό καύσιμο, ή ακόμη και ως πηγή παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας. Η Δανία διαθέτει πλέον δεκάδες μη συμβατικές μονάδες αποτέφρωσης, επεξεργασίας και ανακύκλωσης σκουπιδιών, δηλαδή υπερσύγχρονα εργοστάσια τα οποία μετατρέπουν τα απορρίμματα σε ενέργεια και θέρμανση για τις κοινότητες που τα φιλοξενούν, με τεράστια οφέλη για το περιβάλλον. Η χρήση αυτών των μονάδων έχει μειώσει όχι μόνο τις ενεργειακές δαπάνες και την εξάρτηση της Δανίας από το πετρέλαιο και το φυσικό αέριο, αλλά και τη χρήση των χωματερών και των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα. Στην πραγματικότητα, οι μονάδες αυτές λειτουργούν τόσο καθαρά και χωρίς οσμές που πλέον τα τζάκια και οι ψησταριές των σπιτιών απελευθερώνουν περισσότερες διοξίνες από τους αποτεφρωτήρες των σκουπιδιών.
Αυτή τη στιγμή λειτουργούν 29 εργοστάσια καύσης σκουπιδιών για την παραγωγή ενέργειας, τα οποία εξυπηρετούν 98 δήμους, σε μια χώρα 5,5 εκατομμυρίων κατοίκων. Ήδη κατασκευάζονται άλλα 10. Δεν είναι να απορεί κάποιος που τέτοιες μονάδες λειτουργούν χωρίς αντιδράσεις ακόμη και στο κέντρο της Κοπεγχάγης ή σε πλούσια οικιστικά προάστια, καθώς οι ιθύνοντες των μονάδων φροντίζουν η μεταφορά των σκουπιδιών σε αυτές να γίνεται με άκρα διακριτικότητα και προσοχή. Εδώ μετράει ακόμη και η αισθητική: τα πιο πρόσφατα κατασκευασμένα εργοστάσια ξεγελούν το μάτι, καθώς είναι «ντυμένα» με περίτεχνα «κελύφη» που θυμίζουν... γλυπτά! Το σημαντικότερο όμως είναι ότι αυτές οι μονάδες «νέας γενιάς» διαθέτουν δεκάδες φίλτρα που συλλέγουν ρυπογόνους παράγοντες, από βαριά μέταλλα ως διοξίνες, που μόλις πριν από δέκα χρόνια θα ξέφευγαν στο περιβάλλον, και χρησιμοποιούν ως καύσιμο μόνον οικιακά και βιομηχανικά απορρίμματα που δεν μπορούν να ανακυκλωθούν, μειώνοντας έτσι σημαντικά το ενεργειακό αποτύπωμα της χώρας και προωθώντας την ανακύκλωση. Και επειδή τίποτα δεν πάει χαμένο, στο τέλος της διαδικασίας καύσης, τα οξέα, τα βαριά μέταλλα και ο γύψος πωλούνται στον κατασκευαστικό κλάδο, ενώ οι μικρές ποσότητες τοξικών υλικών υψηλής συγκέντρωσης δημιουργούν μια πάστα η οποία συσκευάζεται με ασφάλεια και αποστέλλεται σε ειδικό μέρος υγειονομικής ταφής τους.


Η Ευρώπη πρωτοστατεί στην κατασκευή και τη λειτουργία τέτοιων πρωτοποριακών μονάδων, καθώς διαθέτει περίπου 400 από αυτές. Οι χώρες που ηγούνται αυτού του τρόπου παραγωγής ενέργειας και ταυτοχρόνως αντιμετώπισης του ζητήματος των απορριμμάτων είναι η Δανία, η Γερμανία και η Ολλανδία. Αντιθέτως, οι Ηνωμένες Πολιτείες των 300 εκατομμυρίων πολιτών διαθέτουν μόνο 87 μονάδες καύσης απορριμμάτων και μάλιστα παλαιάς τεχνολογίας, καθώς παρά τα πολυάριθμα προτερήματά της η μέθοδος αυτή έχει συναντήσει σημαντικές αντιστάσεις στην Αμερική από πανίσχυρα «λόμπι» που εκπροσωπούν συμφέροντα βιομηχανιών παλαιάς τεχνολογίας.
Υπόδειγμα κοινότητας η οποία χρησιμοποιεί ενέργεια και θέρμανση από σκουπίδια είναι το πεντακάθαρο οικιστικό προάστιο Χόρσχολμ, έξω από την Στοκχόλμη. Το τοπικό εργοστάσιο κρύβεται πίσω από έναν καλόγουστο φράχτη, σε απόσταση μόλις 360 μέτρων από τις αυλές των τελευταίων σπιτιών. Εδώ το κόστος για τη θέρμανση κάθε σπιτιού είναι ιδιαιτέρως χαμηλό, καθώς το 80% της θερμότητας και το 20% του ηλεκτρικού ρεύματος παράγονται από την καύση των απορριμμάτων. Μόνο το 4% των σκουπιδιών του Χόρσχολμ καταλήγει σε χωματερές, το 64% ανακυκλώνεται και το 34% καίγεται, αφήνοντας μόνο 1% επικίνδυνα απόβλητα. 

Τρίτη 5 Μαΐου 2015

Στάχτη στα μάτια μας, η ευκολία

Αυτά τα τερατουργήματα του καπιταλισμού, ανέκαθεν μου προξενούσαν τρόμο. Γίγαντες ανώνυμες εταιρίες, εργοστάσια ολόκληρες πόλεις, καραβιά σαν τον Τιτανικό, αυτοκινητοβιομηχανίες ρομπότ. Πλωτά ξενοδοχειακά συγκροτήματα. Ακόμα και οι δρόμοι τύπου "Εγνατίας" με ζαλίζουν. Τεράστιες αγορές, πολυκαταστήματα, σχολικά συγκροτήματα τύπου Γκράβας, ουρανοξύστες δίδυμοι. Χρηματιστήρια, τράπεζες σούπερ μάρκετ. Η τελευταία φωτογραφία που πρόσφατα αντίκρισα μου δημιουργεί εφιάλτες, μια θάλασσα κοντέινερς κάπου στη Κίνα. Ο τρόμος είναι ακόμα μεγαλύτερος όταν βλέπεις αυτούς τους γίγαντες να καταρρέουν. Ποτέ αναίμακτα. Τι πρέπει να γίνει δηλαδή να λιώσουν οι πάγοι να μολυνθεί εντελώς αέρας, να τρελαθούμε στις μεγαλουπόλεις, να χάσουν την αξία τους τα αντικείμενα από την υπερπαραγωγή, να γίνουν οι ντομάτες καρπούζια, τα ψάρια κοτόπουλα, η θάλασσα στεριά και η στεριά θάλασσα. Τα δάση πεδιάδες οι ποταμοί ξεροπόταμοι, οι δρόμοι ακίνητα αυτοκίνητα. Να μεταλλαχτεί ο  πλανήτης, για να αποφασίσουμε ότι αυτό το σύστημα δεν έχει τίποτα άλλο να καταβροχθίσει;
Τι πρέπει να γίνει, να χορέψουμε το χορό του Ζαλόγγου πιασμένοι χέρι, χέρι και να πηδήξουμε στο γκρεμό τραγουδώντας «στην στεριά δε ζει το ψαρί ούτε ανθός στην αμμουδιά» για να επιβεβαιώσουμε με τον αφανισμό μας και το τέλος του δράκου που μας καταβροχθίζει;
Ούτε σε ένα τόσο δα μυστήριο, γράφει ο Στάθης δεν μπορεί να απαντήσει ο καπιταλισμός.
«Πεισματάρικο μυστήριο, άλυτο! Γεννιέται με τον ιδρώτα του γεωργού πάνω απ' το σπαρτό κι εξαερώνεται πάνω απ' όλην την επικράτεια καγχάζοντας με το δούλεμα που ρίχνουμε ο ένας στον άλλον χρόνια τώρα. Από παιδάκι ακούω για αυτό το μυστήριο και, ως φαίνεται, θα πεθάνω και το μυστήριο θα παραμένει άλυτο: γιατί στον αγρό το σπαρτό πληρώνεται φέρ' ειπείν 0,5 ευρώ και στην αγορά φθάνει 1,5 ευρώ; Έλα ντε; Μυστήριο σύστημα ο καπιταλισμός, ούτε ένα τόσο δα μυστήριο μπορεί να λύσει...
Πριν πέσουμε στο γκρεμό μήπως πρέπει να αναθεωρήσουμε την στάση μας απέναντι στην ευκολία… στην ευκολία , στάχτη στα ήδη θολωμένα μάτια μας


Δευτέρα 4 Μαΐου 2015

Κρατάει ακόμα



Δευτέρα μετά από τριήμερο.  Γκρίνια.  Ένα κείμενο  ασορτί με την διάθεση,  γράφτηκε ένα χρόνο πριν την οικονομική κρίση. Περάσανε έξι  σκληρά χρόνια, που θα περιμένει κανείς να το διαψεύσουν. Δυστυχώς κρατάει ακόμα…    
Το έχουμε παρατηρήσει στα ψάρια, ανάλογα με το θαλάσσιο περιβάλλον που ζουν και μεγαλώνουν, διαμορφώνεται και το χρώμα τους. Όταν έγραφα πρόσφατα ότι υπάρχει μια γενιά, που ακόμα κοιμάται στο παιδικό δωμάτιο και ας έχει φτάσει τα σαράντα, παιδιά της «ένδοξης γενιάς του πολυτεχνείου», είναι γιατί δεν διακρίνω πάνω τους χρώμα. Άχρωμοι και άοσμοι και αναρωτιέται κανείς, το περιβάλλον της γυάλας που τους επιβλήθηκε είναι η αιτία;
Μεγαλώσανε άκαπνοι, με χρήματα πολλά, αλλά και εφόδια, που κάτω από άλλες συνθήκες θα μπορούσαν να τους διασφαλίσουν το μέλλον. Μπορεί οι περισσότεροι να «διασφάλισαν» τον εαυτό τους, το μέλλον αυτού τόπου του όμως, το έκαψαν.
Για πιο μέλλον να μιλήσουμε, όταν στην άκρη του τούνελ, εμφανίζονται φαντάσματα. Όταν η ανακύκλωση συνεχίζεται και συνεχίζεται και ένας θεός ξέρει, όταν η φθορά του χρόνου ολοκληρώσει  το έργο της, τι μέλει γενέσθαι.
Το περιβάλλον είναι η αιτία για το χρώμα ή καλλίτερα για το άχρωμο, το επιβεβαιώνουνε τα ψάρια. Και το περιβάλλον, που μεγάλωσαν είχε τέτοια επιρροή, που δεν του άλλαξε μόνο το χρώμα αλλά τους μετάλλαξε σε ψάρια, για να θυμηθούμε και το στρατό.
 

Όχι δεν φταίνε τα ψάρια, η έλλειψη αλληλεγγύης από μια γενιά που πίστεψε πως δεν θα γεράσει ποτέ, από μια γενιά που ανεμίζει τα λάβαρα του παρελθόντος, πνιγμένη στην ανασφάλεια και στον εγωισμό είναι η αιτία.
Όχι δεν είναι ακραία τα παραπάνω, δημιουργικές ενοχές ενός εκδρομέα του ’70 είναι, καλοστημένες καλοσερβιρισμένες έτοιμες να δεχτούν άφεση αμαρτιών. Δημιουργικές ενοχές μιας γενιάς που όπως ορθά την χαρακτηρίζει η βραχνή Κυρία της μεταμεσονύκτιας ραδιοφωνικής εκπομπής, «γενιά της χαραμάδας, γιατί η ιστορία την χαράμισε να σκάσει μύτη πάνω στην τεμπελιά της. Έτσι εφηύραμε τους ευαγούς μας, την ομφαλοσκόπηση, την ψυχανάλυση, τη βαθιά σκέψη και τη βαριά ανάλυση, με ταλέντο δε λέω, με χιούμορ, αλλά και μπόλικο σαρκασμό. Κάναμε τις πληγές μας λόγια, λέξεις , έννοιες, κάποιοι βάλανε μουσικές, κάποιοι άλλοι τις φωνές, επικοινωνήσαμε και γίναμε οι αποκλειστικοί φορείς του αυστηρά προσωπικού. Δηλαδή της μοναξιές μας…» Τώρα ζητάμε και τα ρέστα;  Δεν φταίνε τα ψαριά...

Να ένα δημιουργικό παιχνίδι

Με αφορμή την σύλληψη μαθητών και το σχηματισμό δικογραφίας εναντίον τους από την αστυνομία, για τις κινητοποιήσεις τους, κατά των ιδιωτικών...