Είμαστε πρόσφυγες στην ίδια μας τη χώρα

Είναι κάποιοι μήνες που μας πετυχαίνουν στο «δόξα πατρί». Μας βρίσκουν οι αγέρηδες και μας στριφογυρίζουν, μας διαπερνούν οι εποχές, αφήνοντας η καθεμιά από ένα σημάδι.

Η πόλη κόλαση. Οι παραλίες αποτελούν επιπλέον μια δοκιμασία. Πάντα τέτοιες μέρες γεννιέται η απορία. Που πάνε όλοι αυτοί; Παρατηρώντας όσο γίνεται από πιο μακριά, αυτούς τους δύστυχους εκδρομείς, νοιώθουμε ευτυχείς, που ξέρουμε τα κατατόπια.
Ναι, υπάρχουν κάποιοι στον πλανήτη που δουλεύουν Αύγουστο. Ιδίως στα νησιά. Αλλά, δεν ζηλεύουμε, δεν φθονούμε.

Διαβάζονται ένα παλαιότερο κείμενο του συμπατριώτη μου Ευγένιου Αρανίτση παρηγορήθηκα. “Είμαστε από τους τυχερούς, απ’ αυτούς, που μπορούν ακόμα να μην φεύγουν για το πουθενά, που τη στάση την κάνουμε κίνηση. Είμαστε στη θέση του θεατή καλοκαιρινών περιπετειών, απελπισμένων φυγάδων, που αποδράσανε από την κόλαση χωρίς να ξέρουν τι τους περιμένει. Παρηγορηθείτε:
Δεν υπάρχει πλέον προορισμός, μόνον απόδραση και μια δόση τρομώδους επίσπευσης των απαραίτητων τουριστικών διευθετήσεων. Είμαστε πρόσφυγες στην ίδια μας τη χώρα.”
Αύγουστος. Φιλες και φίλοι ανταλλάσσουν ηλεκτρονικές ταξιδιωτικές οδηγίες και ευχές, εγώ εδώ στην επαρχία και ας λέγεται Κέρκυρα. Ας παρηγορηθώ με λόγια, που μου ανατρέπουν την ασφάλεια, κάνοντας ταξίδια επιτόπου.
«Πoια πλάνη θα διαλέξουμε αυτό το καλοκαίρι, όταν θα έρθει η μέρα να διακόψουμε τη ζωή μας σε πριν και μετά το χαλαρό διάστημα, που μας οφείλει ο εργασιακός μας χρόνος; Ημερολόγιο ανησύχων σωμάτων που κατευθύνουν το μυαλό στα λιμάνια με τη λιγότερη δυνατή ασφάλεια. Το ρίσκο είναι η πυξίδα, τα ταξίδια το πρόσχημα, ο προορισμός το ψέμα. Με ποιο λάθος θα κοιμηθούμε κατά τη μεγάλη πανσέληνο του Αυγούστου για να ξυπνήσουμε στο οικείο χωροχρόνο της προδοσίας;» αναγκαία ερωτηματικά από μια ομοιοπαθούσα… 

Αν ήταν μήνας η σιωπή, ο Αύγουστος θα ήταν

Ανέκαθεν η μεταφυσική, μου προκαλούσε τρόμο, την θεωρώ σαν μια προέκταση της λανθάνουσας τρέλας. Αν γνωρίζαμε την αλήθεια, θα την βλέπαμε, όσο για τα ακατανόητα, μας αρκεί να σκεφτούμε ότι είναι ακατανόητα.

Αύριο Αύγουστος και θέλει αλήθειες, μόνο που μου τελείωσαν.
Το κουβαλάω το σύνθημα από τις πρώτες τάξεις του γυμνασίου. Το επιτρεπτό όριο απουσιών το ξόδευα τις Δευτέρες. Τις ώρες λαιμητόμους του απογεύματος της Κυριακής, τις έπνιγε η χαρά της παρέας και η άνεση του χρόνου. Αύριο ξημερώνει Κυριακή και ας λέγετε Δευτέρα. Μέχρι και σήμερα, που χάσαμε τις μέρες, το τάμα το κρατάω.
Συνεχίζουμε με καλοκαιρινές μπαλάντες.
“....Είναι επιθυμίες τα καλοκαίρια. Τις περισσότερες τις κουβαλάμε μέσα μας χρόνια ολόκληρα. Είναι μυστικά ανείπωτα. Φιλιά στα κλεφτά στις σκιές του πάρκου, το πρώτο τσιγάρο στα σκαλάκια της πλατείας, λόγια και υποσχέσεις για φιλίες που ξεθώριασαν. Είναι ψέματα τα καλοκαίρια, κάστρα στην αμμουδιά. Γκρεμίζονται με την παλίρροια. Φεύγουν με τα πρώτα μελτέμια. Ναι, μπορείς να κοιτάξεις μπροστά, ακόμη κι αν αυτό που άφησες πίσω σου είναι ένα αυγουστιάτικο φεγγάρι, λαμπερό και απρόσιτο.....» Αν μπορείς να κάνεις την Δευτέρα Κυριακή, μπορείς να κανείς και τον χειμώνα καλοκαίρι…
Ο ζεστός μήνας Αύγουστος έγραφα πέρυσι τέτοια εποχή, ανασύροντας από την παιδική ηλικία τον τίτλο μιας ταινίας που μου έχει μείνει απωθημένο. Για τον αιώνιο Αύγουστο θα γράψω εφέτος κάνοντας πάλι την σύνδεση με το παρελθόν γιατί ο Αύγουστος θα μείνει για πάντα νοσταλγία και ανεκπλήρωτο συναίσθημα.
Αν ήταν μήνας η σιωπή, ποιος λες να ήταν; Ρώτησε το κορίτσι
Ο Αύγουστος για μένα. Απάντησε το αγόρι.
Μπα! Εγώ θα έλεγα πως είναι ο Οκτώβριος. Ο Αύγουστος είναι τίγκα από ήχους
Μα αυτό είναι η σιωπή! Να έχει ο μήνας τόσους ήχους, που να σε κρατάει σιωπηλό! Της γύρισε το αγόρι.
Αύγουστος αύριο να μας τρελαίνει τα μυαλά, να τα κουνάει από τη λάθος θέση τους.
«Έχει παγωνιά ο Αύγουστος». Γράφει ο Οδυσσέας Ιωάννου “Και πολλές μετωπικές, με τον εαυτό σου, με τα μπετά που καίγονται, με μια πόλη που η ζωή είναι σε αναστολή. Ο Αύγουστος βγάζει την σημαντικότερη είδηση. Φοβάμαι να πεθάνω μόνος. Να ζήσω, ήθελα να πω, αλλά βαριέμαι να το διορθώσω”.
Το καλοκαίρι φεύγει και δεν χρειάζεται να προσθέσουμε και άλλο βάρος. Ας πάμε μπροστά, ακόμα κι αν ο ορίζοντας είναι θολός και αβέβαιο το μέλλον. «Ότι χάθηκε, χάθηκε, δεν ωφελεί να το μνημονεύουμε. Μια ματιά πίσω μπορεί να φέρει ανταρσία, να ξεσηκωθεί η καρδιά και να γυρέψει τα δίκια της και τότε θα φάμε δίκιο».
Τελευταίος μήνας του καλοκαιριού ο Αύγουστος, να μην το χάσουμε. «Και πόσο ανάγκη την έχουμε την καλοσύνη που σταλάζει στις φλέβες το θέρος… Πρώτα απ’ όλα μήπως και αποσυμπιεστεί η οργή, το μίσος που χύνεται από κάθε πλευρά και έχει θολώσει κρίση, νου και βλέμμα».
Στο καλοκαίρι που απομένει, να τρέξουμε για δυνάμεις... που θα μας χρειαστούν. 

Για λίγο μόνο για λίγο, όσο κρατάει ο εκνευρισμός

Χωρίς να το επιδιώκω, συμβάλλω και εγώ πολλές φορές, στη μιζέρια που μας χαρακτηρίζει, και εκφράζεται με αυτήν την απίστευτη γρίνια της καθημερινότητας μας.

Υπάρχουν στιγμές αγανάκτησης που με πιάνουν κρίσεις αντιδημοκρατικές , μου γαργαλάνε το μυαλό φράσεις, όπως «άπαντες στην πλατεία», μου φαίνεται ανίσχυρη η δημοκρατία να βάλει τάξη σ’ αυτό το αλαλούμ.

Για λίγο μόνο για λίγο, όσο κρατάει ο εκνευρισμός.
Δεν σας κρύβω, ότι όλα αυτά τα χρόνια παθιάστηκα για πράγματα που έχω μετανιώσει. Χωρίς να το καταλάβω, χόρεψα, στο χορό ενός επίπλαστου πανηγυριού. Ομαδοποιήθηκα με ανθρώπους που δεν άξιζαν να φορούν την φανέλα της συλλογικής προσπάθειας. Δοκίμασα τα συναισθήματα μου, συνεισφέροντας σε μια εγωιστική θεώρηση των πραγμάτων, βάζοντας λάδι στη φωτιά που τα έκαψε όλα.
Μπέρδεψα το προσωπικό με το κοινωνικό, καθοδηγούμενος πάντα από έναν ιδεαλισμό που σε κάποιες περιπτώσεις με οδήγησε σε αδιέξοδα.
Αυτές τις μέρες του καλοκαιριού, προσπαθώ να πάρω κάποιες ανάσες, να ξεφορτώσω πριν φύγει, γιατί φοβάμαι ότι με τον ερχομό του φθινοπώρου , θα μπω και πάλι στο χορό της μιζέριας. Στο χορό του Ζαλόγκου, που χορεύουμε όλα αυτά τα χρόνια, εχθροί και φίλοι εδώ στη μικρή μας πόλη, που κάθε βράδυ κλείνει τα κάστρα της και τρώει τις σάρκες της.
Κάθε φορά το ίδιο λέω και κάθε φορά με τρόπο ανεξήγητο γυρίζω πίσω, εκεί που δεν μπορείς να δεις, που γίνεσαι ένα με τα μικρά ανθρωπάκια, όπως έτσι θα τα έβλεπες από την ακρόπολη του φρουρίου.
Αυτές τις μέρες του καλοκαιριού ψηλώνω και τις νύχτες ακόμα περισσότερο.
Ευτυχώς τόσα χρόνια, μάθαμε το δρόμο. Η πραγματικότητα μας πληγώνει και ανοίγουμε λογαριασμούς με τον ουρανό . Που θα μας βρείτε; «Στο βουνό ψηλά, να ανεμίζουμε αετούς προσπαθώντας να ελαφρώσουμε, μήπως και καταφέρουμε να φύγουμε μαζί τους προς τα πάνω…» 

Η «αγορά» ρυθμίζει τα πάντα και όχι δίκαια

«Κι εγώ ρωτώ τους οικονομολόγους, τους πολιτικούς, τους ηθικολόγους: υπολόγισαν ποτέ τον αριθμό των ατόμων που υποχρεωτικά καταδικάζονται σε αθλιότητα, σε άνιση εργασία, σε εξαχρείωση, σε αφροσύνη, σε διεφθαρμένη άγνοια, σε ανίκητη δυστυχία, σε απόλυτη ένδεια, για να παραχθεί ένας πλούσιος;»

(Η παραπάνω ρήση ανήκει στον πορτογάλο ποιητή Αλμέιντα Γκαρέτ (1799-1854)
Ο λόγος όμως σήμερα για το συμπατριώτη του, νομπελίστα συγγραφέα Ζοζέ Σαραμάγκου. Τον γνώρισα με τον «Καιν» και εντυπωσιάστηκα για την φρεσκάδα των ιδεών του, τα παρακάτω τα έγραψε σε ηλικία 86 ετών. Ένα μικρό δείγμα:
«Με άλλα λόγια λέω πως οι λαοί δεν εκλέγουν τις κυβερνήσεις τους ώστε αυτές να τους "οδηγήσουν" στην Αγορά, αλλά είναι η Αγορά που ρυθμίζει με όλους τους τρόπους τις κυβερνήσεις ώστε να "οδηγήσουν" τους λαούς σ' αυτήν. Κι αν μιλώ έτσι για την Αγορά, είναι γιατί αυτή σήμερα, και κάθε μέρα που περνά περισσότερο από ποτέ, είναι το κατεξοχήν όργανο της αυθεντικής, μοναδικής και αναντίρρητης εξουσίας, της παγκόσμιας οικονομικής εξουσίας, που δεν είναι δημοκρατική γιατί δεν την εξέλεξε ο λαός, που δεν είναι δημοκρατική γιατί δεν ασκείται από το λαό, και που, τέλος, δεν είναι δημοκρατική γιατί δεν αποβλέπει στην ευτυχία του λαού.
Ο πρόγονός μας των σπηλαίων θα έλεγε: "Αυτό είναι διάφανο σαν το νερό". Κι εμείς, λίγο πιο σοφοί, θα προειδοποιούσαμε: "Ναι, αλλά είναι μολυσμένο".
Γιατί τόση απαισιοδοξία; «…Δε θα ήταν νέο αν σας έλεγα ότι ο κόσμος μας είναι μια κόλαση για εκατομμύρια ανθρώπους . Οι αδικίες πολλαπλασιάζονται, οι ανισότητες αυξάνονται, η άγνοια μεγαλώνει , η αθλιότητα εξαπλώνεται . Αυτή η ίδια η σχιζοφρενική ανθρωπότητα που έχει την ικανότητα να στέλνει όργανα σε έναν πλανήτη για να μελετήσει τη σύνθεση των πετρωμάτων του, μπορεί με απάθεια να καταγράφει τους θανάτους εκατομμυρίων ανθρώπων από πείνα . Το να πας στον Άρη φαίνεται πιο εύκολο απ' το να πας στο γείτονά σου . Οι κυβερνήσεις δεν κάνουν τίποτα γιατί δεν έχουν τη δυνατότητα ή απλά γιατί δεν τους αφήνουν αυτοί που αληθινά κυβερνούν : οι πολυεθνικές εταιρίες των οποίων η εξουσία έχει μειώσει στο ελάχιστο ό,τι μας έχει απομείνει από την ιδανική δημοκρατία…Ζούμε σε σκοτεινούς καιρούς. Καθώς οι ελευθερίες περιορίζονται , δεν υπάρχει δυνατότητα κριτικής και ο ολοκληρωτισμός - ο ολοκληρωτισμός των πολυεθνικών της αγοράς - δεν έχει καν ανάγκη ιδεολογίας. Το "1984" του Όργουελ είναι κιόλας εδώ .Και για τον Θεό «Ο Θεός είναι η σιωπή του σύμπαντος και ο άνθρωπος η κραυγή που δίνει νόημα σ' αυτή τη σιωπή…»