Πάει και ο Ερημίτης

Η ταμπέλα έχει μπει φαρδιά πλατιά. ΞΕΠΟΥΛΗΜΑ. Τέλος εποχής. Τέλος με το δημόσιο χώρο. Από τα αεροδρόμια και τα λιμάνια, Τη ΔΕΗ,τον ΟΤΕ, το νερό και τον αέρα, μέχρι τον αιγιαλό. Παίρνει σειρά ο ήλιος και η θάλασσα.
Ήταν σοκαριστικές οι εικόνες που αντικρίσαμε από το κυβερνητικό κλιμάκιο με επικεφαλής τον Πρωθυπουργό. Τους πήραν το σπίτι έναντι πινακίου φακής και χασκογελούσαν. Εκχώρησαν μια γωνιά ομορφιάς της πατρίδα τους και πανηγύριζαν. Δυστυχώς η νέα εποχή χτίζεται με αυτές τις προδιαγραφές και αν κάποιοι συμπατριώτες μας έκλαψαν για την τσιμεντοποίηση μιας περιοχής του νησιού μας ιδιαίτερου φυσικού κάλους, οι περισσότεροι αδιαφόρησαν η επικρότησαν την επένδυση.

Τα χρόνια της προετοιμασίας, μας οδήγησαν στο μονόδρομο της αποθέωσης του χρήματος. Σήμερα με τα ίδια μέτρα μας μετρούν. Με τα ίδια μεγέθη, πέρα από ανάγκες, πέρα από αισθήματα πέρα από αξίες...
Δυστυχώς έχει προηγηθεί εκπαίδευση μέχρι ανωτάτου βαθμού. Πες, πες, κάθε μέρα το συνηθίσαμε το έγκλημα. Το συνηθίσαμε το αίμα. Μας είχαν προετοιμάσει, τα χρόνια που προηγήθηκαν για να μη μας πιάνει πόνος. Μας περιόρισαν στα στενά όρια του ατομικού. Μας κατακερμάτισαν. Μας έβαλαν, αδέλφια απέναντι. Μας αφαίρεσαν κάθε σκέψη αλληλεγγύης. Ύστερα πήραν την μεγάλη σκούπα, μας έκαναν σωρό στη γωνία και ετοιμάζονται να μας μεταφέρουν στη χωματερή.
Όσο αμέριμνοι παρακολουθούσαμε μια εικονική πραγματικότητα από την τηλεόραση και νομίσαμε ότι η ζωή είναι εκεί, τόσο το πετσί μας χόντραινε. Τόσο, ώστε ο πόνος να μην το διαπερνά.
Για όσους προβλέπουν τον καιρό, η καταιγίδα ήταν αναπόφευκτη. Τα χρόνια πριν τη μεγάλη κρίση, δεν ήταν και τα καλύτερα για την ελληνική κοινωνία. Και επειδή οι αναμονές ανήκουν στα βαρέως ανθυγιεινά επαγγέλματα, εκείνοι που περίμεναν, πέρασαν δύσκολες μέρες. Γράψαμε για τη μανία της καταναλωτικής κοινωνίας, για την έλλειψη επικοινωνίας, για τις πελατειακές σχέσεις, για την εγκατάλειψη της υπαίθρου, για την μείωση της παραγωγής. Δεν ήταν και οι καλύτερες μέρες, πριν την κρίση. Η παιδεία, η υγεία, ο πολιτισμός, οι υποδομές, στο επίκεντρο των μεγάλων προβλημάτων.
Θα μας αντέξει το σκοινί. Ζούμε μια εκτροπή, έχουμε ζήσει και πιο σκληρές. Θα μας αντέξει το σχοινί, όπως τόσα χρόνια, άλλωστε μια ζωή ακροβατούσαμε. Μ’ αυτά και αυτά φτάσαμε ως εδώ. Έχουμε ζήσει και άλλες προδοσίες. Έχουμε ζήσει και άλλες συμφορές.

Ήθελα να ήμουν εκεί...

Ένα παράπονο σαν θεία λειτουργία “Τι θέλεις απ ΄τα νιάτα μου;” παίζει το ραδιόφωνο. Στα αυτιά μου ήρθε η φωνή από κάπου βαθιά. “Τι θέλω απ’ τα νιάτα σου; Τα νιάτα σου:” χωρίς περιστροφές η απάντηση από την Κυρία που σχολιάζει το τραγούδι και συντονίζεται με την σκέψη μου. “Ήθελα να ήμουν εκεί όταν γελούσες, όταν ερωτευόσουν, όταν πόναγες. Ήθελα να σε βλέπω να χορεύεις, να πίνεις, να τραγουδάς. Ήθελα να σε παρατηρώ να ωριμάζεις χωρίς σκιές στα μάτια, με κλεισμένα τα βιβλία σου στην εφορία των πεπερασμένων ερώτων. Ήθελα να ήμουν εκεί. Παρατηρητής και δικαιούχος του μέλλοντος σου.” Ήθελα να ήμουν εκεί για να μπορώ σήμερα να καταλάβω τα “θέλω σου” . Για να μπορώ να λύσω το σταυρόλεξό σου.

Η φωνή της δυνάμωνε, είχε μια απόγνωση προορισμού. Σαν να ήταν η τελευταία μέρα της ζωής της. Δεν θυμάμαι πόσες τελευταίες μέρες, πόσες τελευταίες ώρες έχω ζήσει. Πόσες τελείες έχω βάλει. Η παύλα δεν ακολούθησε ποτέ.
“Έλα να μάθεις στην πλατεία Βάθης, έλα να μάθεις τι ζωή περνώ”, Το επόμενο τραγούδι. Και ο εγωισμός ενισχυμένος από ισχυρή δόση παράπονου, άρχισε να παίρνει πάνω του.
Όσο και αν προσπάθησα, δεν μπόρεσα να αντικαταστήσω τις λέξεις, ούτε και τη διάθεση. Πολλά μαζεμένα αυτές τις τελευταίες μέρες, με αναμονές και προσμονές, που επιμηκύνουν το διάστημα, σχεδόν το ακινητοποιούν. Δεν περνάει με τίποτα.
Είναι και η ζέστη … και ένα βάρος, σε απροσδιόριστο σημείο, από πολλά μαζεμένα μιας ζωής, που την κυνηγούν οι μήνες.
Τι κάνουμε σε τέτοιες ώρες; Τον εαυτό μας ψάχνουμε, όχι για να το δικαιώσουμε αλλά για να τον πατήσουμε. Έτσι πολεμάω το παράπονο, που κάθε τόσο βρίσκει αφορμές, για να αποτινάξει από πάνω μου, από τα βαριά εγκλήματα, μέχρι ακόμα και αυτά τα τελευταία πταίσματα. Τεντώνω λέξεις στην προσπάθεια να μην χρησιμοποιήσω αριθμούς. Στο χρόνο που προηγήθηκε δεν κατάφερα να χωρέσω. Ότι έχω μου φαίνονται λίγα και από το παράθυρο τη θέα δεν την διαταράσσει τίποτα , άψυχη ομορφιά ενός τοπίου, που αποκτά υπόσταση μόνο με την παρουσία σου.
Τραβάω λέξεις απ' αυτές που έχω φυλάξει σαν κόρη οφθαλμού, απ' αυτές που τιμούν τη ζωή μας. Μόλις τις διάβασα, ανάξιος φάνηκα στα μάτια μου.
Είχαμε μείνει στο τέλος μιας αλήθειας, με το τέλος να μην βάφεται κόκκινο. Αλήθεια, ποτέ η τελευταία αλήθεια, δεν δικαίωσε το τίτλο της. Την τελεία ποτέ δεν ακολούθησε η παύλα.

Ο “ερημίτης” δεν θα είναι ποτέ πλέον μόνος...

Όχι που δεν υπάρχουν νέα, είναι που πάλιωσαν, πριν καν μου φανερωθούν. Άλλωστε εσείς τα ξέρετε, τα ίδια… μόνο η τηλεόραση, τους αλλάζει την ημερομηνία λήξεως και τα πλασάρει για φρέσκα. Τόσο φρέσκα όσο αυτά που μας είπε ο πρωθυπουργός που μας επισκέφτηκε σήμερα. Που μας επισκέφτηκε ο λόγος το λέει. Για να ακριβολογούμε τους επενδύτες επισκέφτηκε, που τον κάλεσαν εκεί στον “ερημίτη” για να κάνει τα εγκαίνια και να τον απαλλάξει από την μοναξιά του. Για τον Ερημίτη τα έχω διαβάσει τα νέα πριν χρόνια… μέσω όλων αυτών που ξεπουλήθηκαν από τους προκατόχους του.

«Αν είχα μια αναπαυμένη, ψυχή, δεν θα ’γραφα ποτέ» είπε σε μια παλαιότερη συνέντευξή του, ο ποιητής Κωστής Γκιμοσούλης. «Εάν θέλεις να είσαι κάθε μέρα ζωντανός, πρέπει να έχεις τις ιδιότητες που έχει ένα ποτάμι, να επαναστατείς συνεχώς στα πράγματα που συμβαίνουν γύρω σου και πάνω σου, το ποτάμι εάν το περιορίσεις γίνονται πλημμύρες. Πρέπει να είσαι τόσο επαναστατικός και τόσο ήσυχος συγχρόνως».
Ε! κάπως έτσι αντέξαμε, χωρίς πλημμύρες. Με μεγάλη οικονομία δυνάμεων, προσπαθήσαμε να μη ξοδευτούμε λάθος, να μη χάσουμε μέσα στη φασαρία το σημαντικό.
Πάλι εδώ, γιατί η ψυχή είναι ανήσυχη. Με τα άκρως απαραίτητα. Απαλλαγμένοι από όλα εκείνα τα περιττά μιας χρήσης και εφοδιασμένοι, περισσότερο από κάθε άλλη φορά, με όλα εκείνα τα χρήσιμα, για μια ζωή.
Σ’ αυτά θα στηριχτούμε, που δεν ξεβάφουν με την πρώτη σταγόνα της βροχής, που μας δίνουν, ταυτότητα και στυλ. Σε αυτά που δεν τ’ ακούμε στις ειδήσεις. Σ’ αυτά που έρχεται μια σιωπή και μας τα ψιθυρίζει, όταν ο θόρυβος της τρέχουσας επικαιρότητας, μας καλεί να ακολουθήσουμε το συρμό.
Με αυτόν το βαρύ οπλισμό των συναισθημάτων μας πορευόμαστε, που μας επιτρέπει να διακρίνουμε τον εαυτό μας, όχι μέσα στον καθρέπτη, αλλά στα μάτια των άλλων.

Κάθε χρόνο Ιουλιανά. Συνηθισμένοι από τις ρωγμές του Ιουλίου

Και επειδή «γράφουμε με αυτό που είμαστε», προσπαθώ να πω με μικρά κείμενα – φαναράκια, με τον πιο μεταξωτό τρόπο, το πώς θα μπορέσουμε να ξεπεράσουμε την οδύνη. Διότι τραύματα υπάρχουν για τον καθένα, και περισσότερο από μια φορά στη ζωή, έτσι ή αλλιώς η απουσία και το ανέφικτο είναι η κινητήρια δύναμη της δημιουργίας. Το μόνο που οφείλουμε εμείς να κάνουμε, είναι να αντέξουμε. Η έλλειψη άλλωστε, και άρα το τραύμα, είναι πάντοτε από την πλευρά της ζωής.

Αγωνιούμε για διάρκειες που δεν είναι εφικτές. Αν δεν το καταλάβουμε απλά ρίχνουμε σταχτή στα μάτια μας.
Θα καθίσω εδώ ψηλά στη σταθερότητα μου. Δεν είναι εύκολο να μπεις στο όνειρο του άλλου, δεν είναι σίγουρο ότι ο άλλος θα σε καταλάβει. “Σχέσεις σαν τραύμα διαμπερές. Κύκλοι επάλληλοι, πόνος, χαρά, λύπη, ενθουσιασμός, ενοχές επιθετικότητα, είμαι - είσαι…Ε! Λοιπόν. Είμαι αυτό που μπορούσα να είμαι τίποτα λιγότερο, τίποτα περισσότερο…”
Άμα πρέπει να εξηγείς, το έχεις χάσει το παιγνίδι. Έχει χαθεί εκείνη η μαγική χημεία που ήξερα τι ήθελες πριν το θελήσεις. Που γνώριζες τι σκεφτόμουν πριν το σκεφτώ»
Έχω βρεθεί πολλές φορές σ’ αυτή θέση. Λέξη δεν βγαίνει από το στόμα μου. Έχω την εντύπωση ότι άλλος στερείται ακοής, όσα επιχειρήματα και να επιστρατεύσεις, όσο διαλεκτικός και να είσαι, στο τέλος θα μετρήσεις χαμένο χρόνο.
Συνηθισμένοι από τις ρωγμές του Ιουλίου. Κάθε χρόνο Ιουλιανά.

To πέτρινο άγαλμα “Cairn”, Nevada της Celeste Roberge. Εκτίθεται στο Μουσείο Τέχνης της Nevada.

Υπάρχει κανείς που πιστεύει πως θα κάνει την έκπληξη;

Επαναλαμβάνομαι όσο επαναλαμβάνεται και ο Ιούλιος.

Επειδή η αισιοδοξία δεν έχει να κάνει με το μέλλον, επαναφέρω ένα κείμενο που και τότε προσπάθησε να γλυκάνει κάτι μέρες, κάτι ώρες σαν τις σημερινές. Απαισιοδοξία εισπράττουν οι αναγνώστες και άντε τώρα εσύ να ξεκολλήσεις τη στάμπα. Με τίποτα. Κατά καιρούς προσπαθώ με διάφορα επιχειρήματα να απαλλαγώ από έναν άδικο κατά την γνώμη μου χαρακτηρισμό, όμως το αμέσως επόμενο κείμενο τον ενισχύει. Και τον ενισχύει γιατί τελικά η αισιοδοξία δεν έχει να κάνει με το μέλλον.

«Τι κάνουμε στο παρόν μας; Όσοι αγωνιούμε γι’ αυτό, είμαστε από την πλευρά των αισιόδοξων, εκείνων που δημιουργούν, που παράγουν ομορφιές, που αμφισβητούν, που μάχονται και ας προβλέπουν πως όλα θα πάνε χάλια. Στον αντίποδα όσοι έχουν νεύρωση με το «όλα καλά θα πάνε» και τους βλέπεις να σαπίζουν στο παρόν τους, στην παράδοση, στην εσωστρέφεια, το συμβιβασμό, τη συναλλαγή, την διαχείριση του παρελθόντος, την προσωπική ικανοποίηση του Εγώ τους… μόνο θλίψη μεταφέρουν…» ούτε και αυτό το απόσπασμα, κατάφερε να διασκεδάσει τις φήμες. Χρειάζονται ακραία παράδειγμα όπως αυτά που χρησιμοποιεί ο Οδυσσέας Ιωάννου για να αποβάλλει την στάμπα της απαισιοδοξίας που του έχουν κολλήσει οι αναγνώστες του.

«Αν δεχτώ τον –εντελώς πρόχειρο και άστοχο- ορισμό πως η αισιοδοξία και η απαισιοδοξία διακρίνονται από την πρόβλεψη του μέλλοντος, δεν θα μπορούσα να είμαι τίποτα άλλο από απαισιόδοξος. Πρόσεξε ποιο είναι το μέλλον. Θα μεγαλώσουμε, θα κηδέψουμε φίλους, γονείς, αδέρφια, θα αρρωστήσουμε, θα πεθάνουμε. Υπάρχει κανείς που πιστεύει πως θα κάνει την έκπληξη, θα σπάσει αυτήν την αλυσίδα, θα αμφισβητήσει έμπρακτα αυτήν τη διαδοχή; Άρα, τι σημαίνει «όλα θα πάνε καλά;» Τίποτα δεν θα πάει καλά στο βαθύ χρόνο, μόνο κάτι καλοκαίρια υπό προθεσμία.
Αυτή η τόσο αυτονόητη παραδοχή όμως δεν σε κάνει απαισιόδοξο, γιατί τότε ο ορισμός του αισιόδοξου θα ήταν «άνθρωπος που πιστεύει στην αφθαρσία σώματος, πνεύματος και αισθημάτων, στην αιώνια ζωή» Δηλαδή στο μαρτύριο της πλήξης μέχρι θανάτου, χωρίς θάνατο…»
Έτσι λοιπόν η αισιοδοξία κρίνεται επί του παρόντος. «να χτίζεις στην άμμο σαν ήταν στην πέτρα» γιατί όποιος βγαίνει κερδισμένος στις προβλέψεις, είναι χαμένος στην ζωή, για να θυμηθούμε και τον Στρατή Τσίρκα.
Μπόρχες, Τσίρκας και Ιωάννου, συμφωνούν και εγώ μαζί τους, ότι ο απαισιόδοξος για το μέλλον είναι τελικά άνθρωπος αισιόδοξος.

Πως δραπετεύεις από τη ζωή σου;

Και έχει και ένα φεγγάρι απόψε… Χάρισμα των ανθρώπων, που μπορούν να δηλώσουν την αποτυχία.
Ένα φεγγάρι από πάνω μου, έτοιμο να με πνίξει. Όχι δεν παραδίδομαι σε κανένα φεγγάρι. Ούτε σε δεκατρία, ούτε στα μαύρα του έρωτα. Ούτε στην ψεσινή Πανσέληνο. Ανακατεύω τη φαντασία με την πραγματικότητα λέξη λέξη. Εκπαιδεύω το μυαλό μου σε ακραίες καιρικές συνθήκες για να μη φύγει. Σε αυτό το καθημερινό πειραματισμό του ονείρου με την καθημερινότητα, επιχειρώ ανεπιτυχώς, να δώσω και να πάρω. Η αλήθεια είναι ότι όλα αυτά τα χρόνια, τίποτα δεν έμαθαν από την μεταξύ τους σχέση, ούτε βήμα προσέγγισης, κρατούν με επιμονή τη θέση τους.

Λες και είναι φτιαγμένα από διαφορετικά υλικά που δε μπορούν να δέσουν. Δεν συγκινείται η πραγματικότητα με την φαντασία, θέλει να σε κατεβάσει στο βούρκο της, να γίνεις ένα με τα παιδιά της, για να μπορέσει να σε καταλάβει. Η φαντασία από την άλλη, τραβάει το μοναχικό της δρόμο, κρατώντας για τον εαυτό της το συναίσθημα.
“Βήμα βήμα η μακρύτερη πορεία” μου ψιθυρίζει βραχνά η Κυρία. Του ουρανού τα υλικά δεν ευδοκιμούν στη γη. Εδώ κάτω στη λάσπη αφήνουμε τα ίχνη μας, στη σκόνη υπογράφουμε τα κατά καιρούς ονόματά μας. Στο χώμα αποθηκεύουμε τα υγρά διαμάντια των ματιών μας. Οι ψευδαισθήσεις μας γεμίζουν στιγμιαίο θάρρος, οι μύες ακινητοποιούνται σε μια στάση προς τα εμπρός, αγάλματα παγωμένων ονείρων, στοπ καρέ στιγμών χαράς, πλάνα έξω από το χρόνο, σώματα σε αναμονή” Πως δραπετεύει κανείς από τη ζωή του;