Παρασκευή 24 Νοεμβρίου 2017

"Η Λιποθυμία των λέξεων πάνω σε πέντε γραμμές"


Το ανακάλυψα εσχάτως, ένα κείμενο που έγραψε ο Μάνος Χατζιδάκις τον Αύγουστο του 1984 για ένα Συμπόσιο που πραγματοποιήθηκε στην Κάρπαθο, οργανωτής του Συμποσίου το Αιγαίο Κέντρο Ελληνικής Φιλοσοφίας.
Μερικά αποσπάσματα και όσοι δεν το έχουν διαβάσει τρέξτε: Η Λιποθυμία των λέξεων πάνω σε πέντε γραμμές, ο τίτλος
Θέλω να φλυαρήσω αλλά οικοδομημένα, σε μιαν αυθαίρετη - αν θέλετε - διαδρομή συλλογισμών και συμπερασμάτων, όπου οι λέξεις που θα μεταχειριστώ, θα μιλάν για τις λέξεις που δεν τολμώ να μεταχειριστώ και που, τέλος, δεν πρόκειται να ολοκληρώσουν ένα θέμα, ένα κείμενο, που να φωτίσει εσάς που θα μ' ακούσετε περισσότερο απ' όσους δεν μ' ακούσουν...
.........................................................................................................................................
Γιατί μ' ενθουσιάζει η ιδέα να μιλήσω για λέξεις, που ξαπλώνουν με ηδυπάθεια για να παντρευτούν τους ήχους, ειδικά τακτοποιημένους κι αποκλειστικά συνταιριασμένους γι' αυτές.
Εδώ πρέπει ν' αποκαλύψω πως όταν οι λέξεις έρχονται σ' επαφή μ' αυτό που λέμε Μουσική, πριν απ' όλα λιποθυμούν, ξαπλώνουν, παραδίδονται και χάνουν κάθε από φυσικού τους ενέργεια, κίνηση, ζωή. Κι ύστερα αρχίζει η περιπέτεια της μελωδίας. Πρέπουσας ή απρεπούς. Κατάλληλης ή ακαταλλήλου. 
Εγώ όμως θα σας μιλήσω για την πρέπουσα και κατάλληλη. Γι' αυτήν που θα ταιριάξει άρρηκτα με τις λέξεις, έτσι που δύσκολα θα τις διαβάζει κανείς μετά, χωρίς ν' αργοκυλά στον νου του το μελωδικό τους ντύσιμο. Μια και η λέξη όταν την πολιορκεί η Μουσική, λούζεται την παρθενική της χάρη και δίχως δική της ρυθμική αγωγή, μένει γυμνή έτσι καθώς ξαπλώνει στο κρεββάτι των «πέντε γραμμών», για να την κάνει δική του ο μουσικός. 
Απορρίπτει τη σκόνη από την καθημερινή της χρήση και ξαναπαίρνει την αρχική της πρόθεση, τη δύναμη της καταγωγής της. Για να συζευχθεί η λέξη με τη Μουσική, οφείλει να περάσει μεσ' απ’ την κάθαρση της ποιητικής θεραπείας. Να αποκτήσει ποιητική υπόσταση - που σημαίνει, να ξαναβρεί αυτή την προαναφερθείσα «παρθενική χάρη» και ν' αποκαλυφθεί καινούργια, απρόοπτη, έτσι καθώς θα τοποθετηθεί πλάι σε άλλες καινούργιες κι απρόοπτες αναγεννημένες λέξεις
.........................................................................................................................................
Κάθε αυθαίρετο ρυθμικό πλησίασμα της Μουσικής, που δεν παίρνει υπ’ όψη της την εσωτερική ρυθμική αγωγή του στίχου, κινδυνεύει να καταλήξει σε μιαν αταίριαχτη και προδομένη συνουσία...
........................................................................................................................................
Ο μελωδός είναι ο ιεροφάντης των Θεών, ο εκπρόσωπος των ανθρώπων, που μεριμνά ασκούμενος να εκμαιεύσει και να εκφράσει την ευαισθησία του καιρού, κι όχι να κολακεύσει τις συνήθειες καιρών μα και μαζών. Γι' αυτόν, ένα τραγούδι είναι ιερό κείμενο που περιέχει τας γραφάς, τας εντολάς μα και τα μέλλοντα. Κι ύστερα μεθυσμένος θ’ αποθάνει. Σαν τον Λι Πο, που ζητούσε ν’ αγκαλιάσει ένα φεγγάρι μέσα στο Κίτρινο Ποτάμι. Και πνίγηκε...
......................................................................................................................................... Αυτά για τις λέξεις και για τις ιδιότυπες «ερωτικές» συνήθειές τους .. Άλλα δεν έχω να σας πω, προς το παρόν. Ίσως ξαναμιλήσουμε, αν δεν βυθιστώ κι εγώ ζαλισμένος σε κάποιο κίτρινο ποτάμι, προσπαθώντας ν' αγκαλιάσω ένα φεγγάρι.”



Τετάρτη 22 Νοεμβρίου 2017

Οι αλήθειες που δεν λένε την αλήθεια

Σε χιλιάδες κείμενα που έχω γράψει όλα αυτά τα χρόνια, έχω διασπείρει αλήθειες με τρόπο, που να μη λένε την αλήθεια.
Με απασχολεί έντονα τελευταία. Δε γράφω αυτά που θέλω. Μια ελάχιστη αλήθεια βλέπει το φως και γίνεται άλλοθι για εκείνα που σκεπάζονται επιμελώς από σιωπή. Ένα μικρό μέρος εξομολόγησης, τεχνηέντως διατυπωμένο, ώστε να βγάζει την επιθυμητή εικόνα. Η καθημερινή μάχη με τον εγωισμό μου, δεν είναι εύκολη υπόθεση, ακόμα και τις μέρες που φαίνεται τσακισμένος, σκοπιμότητες εξυπηρετεί.
Πολλές φορές υπάρχει έντονο το στοιχείο του αυτοσαρκασμού, για να ενισχύσει πρωτίστως την αμυντική λειτουργία. Παίρνουμε την ευθύνη να τα ψάλουμε στον εαυτό μας, υπερβολικά τις περισσότερες φορές, για να μη δώσουμε σε καμία περίπτωση το δικαίωμα να μας κρίνει κάποιος άλλος. Αναλαμβάνουμε την ευθύνη τη μεγάλη για να αποφύγουμε και την πιο μικρή.
Κάνω προσπάθειες και έχω κερδίσει κάποια μέτρα. Υπάρχουν στιγμές δύναμης ή αδυναμίας, που πετάγονται κάποιες λέξεις προς τα έξω, μεταφέροντας μέσα μου αέρα ελευθέριας. Τις περισσότερες φορές αποσπασματικά και σε χρόνους ανώδυνους.

Εμείς, που έχουμε αρνηθεί την εξομολόγηση, με την θρησκευτική έννοια του όρου, επιχειρούμε αποσπασματικά, αφού βεβαίως επιλέξουμε το δέκτη, να βγάλουμε κομμάτια της ψυχής απ’ το μπαούλο και να ράψουμε κουστούμια. Διαφορετικά κουστούμια, ταιριαστά στους φίλους που θα τα φορέσουν, ώστε να δείξουν κατανόηση.
Μόνο αυτό με παρηγορεί, που μέχρι σήμερα δεν κατάφερα να πάω παραπέρα, από ένα μέσο όρο που απεχθάνομαι. Βλέπετε κάθε κείμενο έχει διαφορετικούς αποδέκτες.
Όχι δεν φταίει ο πυρετός… κατάλοιπα μιας γενιάς που ανεμίζει τα λάβαρα του παρελθόντος, πνιγμένη στην ανασφάλεια και στον εγωισμό είναι η αιτία.
Όχι δεν είναι ακραία... δημιουργικές ενοχές ενός εκδρομέα του ’70 είναι, που προσπαθεί, με λέξεις να επικοινωνήσει, αλλά μέχρι σήμερα γίνεται αποκλειστικός φορέας του αυστηρά προσωπικού… δηλαδή της μοναξιάς του.”
Δεν γράφω αυτά που θέλω. Από μόνη της  όμως η παραδοχή με πήγε σήμερα, ένα βήμα παραπέρα.  Που ξέρεις...


Τρίτη 21 Νοεμβρίου 2017

Είναι τα χάλια μας διαχρονικά

Όταν δεν έχω τι να γράψω γυρίζω πίσω, σε κείμενα που έγραψα πριν πολλά χρόνια. Είναι σαν να τα είχα γράψει χθες, δεν είναι τα κείμενα μου διαχρονικά, είναι τα χάλια μας.
Είναι ο τόπος τελικά ο μίζερος, που όλα τα κάνει να μοιάζουν ίδια. Πώς να πας μπροστά σε δυο μέτρα γης, άλλο ένα βήμα και κει πλέον δεν περπατάς κολυμπάς. «Σιγά, για νέο μας το λες»; κάπως έτσι υποψιάζομαι αντιδρούν οι αναγνώστες σε καταγγελίες της στήλης. Όλα αυτά που γράφονται τα γνωρίζουν, δεν εντυπωσιάζονται από τα τεκταινόμενα. Εδώ θα μου πείτε έχουμε συνηθίσει τις σφαγές, μαθαίνουμε για πόλεμο λίγο πιο έξω απ΄ την πόρτα μας και ούτε που ιδρώνει το αυτί μας. Εκατοντάδες οι νεκροί το περασμένο Σαββατοκύριακο και η είδηση περνάει στα ψιλά, ρουτίνα έγινε το άδικο και ένα θεός πάνω απ’ αυτό, που να προλάβει.
Σιγά τώρα μη μας πτοήσει η διαπλοκή, τα ψέματα στην πολιτική, μάθαμε να ζούμε στη βρωμιά και τα αντανακλαστικά μας αντιδρούν μόνο σε ότι μας θίγει προσωπικά.
“Εμείς που ξεκινήσαμε την εκδρομή πριν 30 χρόνια γίναμε οι απόλυτοι φορείς του αυστηρά προσωπικού, δηλαδή της μοναξιάς. Κάναμε τις πληγές μας λέξεις και το συζητάμε, με ταλέντο δε λέω, αλλά και μπόλικο αυτοσαρκασμό. Πέρασε από τα χέρια μας η ιστορία. Ανατραφήκαμε με όνειρα με ιδανικά, με μύθους, μπαλόνια τεράστια που έσκασαν μπροστά στα μάτια μας και μας κούφαναν.”
Σιγά για νέο μας το λες; Κανείς δεν σηκώνεται από την θέση του πλέον κανείς δεν εντυπωσιάζεται. Αέρας γίνονται οι φωνές, εκπίπτουν οι καταγγελίες.
Όσο για τους ονειροπόλους, φαντάζουν πλέον είδος μουσειακό. Ακινητοποιημένοι στο χρόνο σαν να πέρασε από πάνω τους η λάβα. Παρείσακτοι της σύγχρονης κοινωνίας, που όλα τα σφάζει όλα τα μαχαιρώνει στο βωμό του κέρδους.
Σιγά για νέο μας το λες; Τα ρεπορτάζ κατ΄ αποκοπή σε θίξανε; Με το δίκιο τους οι αναγνώστες με επαναφέρουν στην πραγματικότητα. Όταν τα απολιθώματα ξαναζωντανέψουν τότε μπορεί να απαιτήσουν ένα καινούργιο νόημα για τη ζωή.


Δευτέρα 20 Νοεμβρίου 2017

Εργασιακή ψευδαίσθηση

Πριν τρία χρόνια  έγραφα  «Γεμίσαμε  πενταμηνίτες !» Και συνεχίζουμε. Νέοι άνθρωποι πτυχιούχοι, στην ουρά για ένα κομμάτι ψωμί.   Άνεργοι και με την βούλα, στην υπηρεσία  ενός άθλιου συστήματος, που  τους χρησιμοποιεί  για να μειωθούν τα υψηλά ποσοστά της ανεργίας.   Κατοχική εικόνα συσσιτίου. Στην ουρά για μια μικρή μερίδα εργασίας, όπως ένα πιάτο φαΐ.
Όσο όμως και να αλλοιωθούν  τα νούμερα, το βλέμμα,  η αγωνία, η απελπισία, η αγανάκτηση, ο πόνος, ο φόβος πώς να κρυφτεί;  Οι προσλήψεις αυτού του τύπου,  δυστυχώς   δεν αποτελούν μέρος εκτάκτων αναγκών, τείνουν να παγιωθούν, προετοιμάζοντας  το έδαφος για την επόμενη μέρα.

Προετοιμάζουν όλα αυτά τα παιδιά  ψυχολογικά, ύστερα από μια  μακρά περίοδο ανεργίας,  να νοιώθουν και ικανοποιημένοι, που εργάζονται έστω και προσωρινά. Τώρα αν  πληρώνουν αυτό το βρώμικο ψωμί  από την τσέπη τους, λίγη σημασία έχει.
Ο Άνεργος δεν είναι ένα άτομο που έχει χάσει τη δουλειά του. Είναι ένα άτομο που έχει χάσει την ταυτότητά του. Έχει χάσει το χρόνο και τον τόπο, την οικογένειά του, τη ζωή, τον εαυτό του. Έχει χάσει την αυτοεκτίμηση, τον αυτοσεβασμό, την αξιοπρέπειά του. 
Ένας άνεργος δεν είναι κάποιος που ψάχνει για δουλειά, είναι κάποιος που ψάχνει για στηρίγματα επιβίωσης. Γι αυτό λοιπόν αυτές τις ώρες που γινόμαστε μάρτυρες τραγικών καταστάσεων, ας δείξουμε το δέοντα σεβασμό απέναντι σε ανθρώπους που έχουν ανάγκη, βοηθώντας με όποιο τρόπο μπορούμε, σε μια προσπάθεια να απαλύνουμε τον πόνο, που δημιουργεί ο εκφυλισμός του συστήματος. Το πάλαι ποτέ πελατειακό κράτος, το κατάργησε η ανάγκη, δεν υπάρχουν πλέον περιθώρια συναλλαγής.
Πρώτη φορά έν καιρώ ειρήνης οι άνθρωποι στην Ελλάδα έχουν τέτοια αντιμετώπιση. Πρώτη φορά τέτοια απαξίωση. Τα χρόνια της προετοιμασίας, μας οδήγησαν στο μονόδρομο της αποθέωσης του χρήματος. Σήμερα με τα ίδια μέτρα μας μετρούν. Με τα ίδια μεγέθη, πέρα από ανάγκες, πέρα από αισθήματα πέρα από αξίες. Και αυτή η  Κυβέρνηση που πριν γίνει κυβέρνηση συμφωνούσε με τα παραπάνω,  πως κατάφερε  μέσα σε τόσο λίγο χρόνο  να προσαρμοστεί σε  όλα αυτά που η ίδια πολεμούσε;    
Οι συμβάσεις των λίγων μηνών, πεντάμηνες τρίμηνες οκτάμηνες, προκαλούν θλίψη.     Και προκαλούν θλίψη  για όλον αυτόν τον κόσμο  που βιώνει την ανεργια  και έχει την  ψευδαίσθηση, πως  δουλεύει. Στην επόμενη στροφή  θα το συνειδητοποιήσουν. Και πάλι  άνεργοι.

Να ένα δημιουργικό παιχνίδι

Με αφορμή την σύλληψη μαθητών και το σχηματισμό δικογραφίας εναντίον τους από την αστυνομία, για τις κινητοποιήσεις τους, κατά των ιδιωτικών...