Παρασκευή 10 Αυγούστου 2007

Αύριο να θυμηθείτε να το αγοράσετε



Γα να μην παίρνω μια φράση από την αρχή και μια από το τέλος, που διαφωνώ και να τις συνδέω με μια από την μέση που συμφωνώ καλό είναι να διαβάσετε το τελευταίο βιβλίο της φίλης μου της Ελένης Γκικα «Αύριο να θυμηθώ να σε φιλήσω». Ιστορία για δύο. Θα μπορούσε να το πάρει κανείς και ως μυθιστόρημα ερωτικό, αλλά παντελώς απουσιάζει εκείνος. Θα πείτε και τον Θεό δεν τον βλέπουμε και όμως υπάρχει. Πανταχού παρών, όπως και στο βιβλίο ο μεγάλος απών.
Στις σελίδες του, δυο γυναίκες βαδίζουν σαν… τρένα, σε παράλληλες ράγες. Τα βήματά τους, υπό κανονικές συνθήκες, δεν μπορεί να συγκλίνουν πουθενά, τη μια την λένε Πέτρα και πέτρωσε, διδάσκει, επιβιώνει και καλλιεργεί νεραγκούλες και ζουμπούλια. Είναι φιλόλογος, έτη και έτη, στο ίδιο σχολείο, Πέτρα Φον Πιέτρη την φωνάζουν γελώντας οι μαθητές της. Χρόνια και χρόνια στην ίδια διαδρομή, σωτήρια επιβίωσης τελετουργία.
Η άλλη είναι η Λόλα. Για την Πέτρα, η Ρόζ Λόλα. Λόλα Λαμπίρη που δεν θα την είχε συναντήσει ποτέ, αν έλειπε τελικά αυτή η επαρχιακή εφημερίδα. Άλλ’ όταν ο δήμαρχος τής ανάθεσε την αρχισυνταξία δεν της είπε ότι θα… χρεωνόταν και τη «Ροζ Λόλα».
«Ιδεολογικά ύποπτη» ο τίτλος της σελίδας, αλλά για την Πετρούλα Πιέτρη, η «ροζ σελίδα». Σε αντιδικία, μονίμως. Όπως το μαύρο με τ’ άσπρο, το φως με το σκοτάδι.
Κάτι που υπηρετείται πιστά και ως δομή.
Η Πέτρα Φον Πιέτρη αφήγηση ρεαλιστική, οι πέτρινες μέρες της Πέτρας. Η Λόλα Λαμπίρη, μονάχα «Ιδεολογικά ύποπτη» σελίδα. Και ό,τι έχει να πει, δάνειο πάντα! Το μέσον της ένα βιβλίο. Με φράσεις- δάνεια φαίνεται να πορεύεται μια ζωή, αλλά ακόμα και μέσα απ’ αυτές, σε τέλεια ασυμφωνία με την Πέτρα. Σα να γεννήθηκε η μία για να βασανίσει την άλλη.
Τα κεφάλαια εναλλάσσονται ως εξής: κεφάλαιο Πέτρας, το «ροζ κείμενο» Λόλας.
Η Πέτρα μιλά για πράγματα καθημερινά, περισσότερο επαναλαμβανόμενες κινήσεις: τα λουλούδια κι ο κήπος, οι σκανταλιές, τα παιδιά, το μανάβικο, το μπακάλικο, ο ελαιώνας απέναντι, η επαρχιακή πόλη στην οποία χτίστηκε κυριολεκτικά μέσα στην πέτρα. Κι όμως κάποτε σπούδασε στο Λονδίνο. Ακόμα θυμάται απ΄ τη σοφίτα στο Λούτον «τα τρένα να περνούν κι εκείνο τον άντρα». Διότι κι εκεί, αυτό έκανε: έβλεπε τα τρένα να περνούν.
Η Λόλα έχει πάθος. Κι ό,τι διαβάζει, το παίρνει πολύ προσωπικά. Κάθε βιβλίο, καθαρίζει για κείνη. Τα βιβλία είναι ό,τι ο κήπος και τα λουλούδια για την Πέτρα.
Απ’ τις σελίδες της Λόλας, «Ιδεολογικά ύποπτοι» περνούν, Μάνος Κοντολέων, Τσαλίκογλου, Ευθυμιάδη, εξουσία, τρομοκρατία, Τρότσκι, Φρόυντ, πατήρ Νικόλαος κι Άγιον Όρος. Ο,τι γνώρισε κι άγγιξε κι ό,τι δεν θ’ ακουμπήσει ποτέ, το Λονδίνο, η σοφίτα, τα τρένα κι εκείνος ο άντρας.
Κάθε σελίδα της Λόλας για την Πέτρα, σεισμός. Επί μέρες αντιδικούσε μονολογώντας μαζί της.
Τριγύρω τους, η ελληνική επαρχία που λες και σταμάτησε στο πενήντα. Ευτυχώς δεν μας βλέπουν, συμφωνούν και οι δυο. Άλλ’ όσο προχωρά η ιστορία, όλο και σε πιο πολλά συμφωνούν. Σαν το ηφαίστειο κάτω απ’ το παγόβουνο η Πέτρα. Κι η Λόλα, αντανάκλαση του τίποτα, οφθαλμαπάτη, σαν τη γυναίκα στην «Εφεύρεση του Μορέλ», όσο και αν την έψαξε η Πέτρα, σχεδόν δεν υπάρχει.
Η μνήμη κι η λύπη, ο συνεκτικός ιστός. Κι αυτή η αναβολή εις άπειρον και για τα πιο βασικά: αύριο να θυμηθώ να αναπνεύσω (δηλαδή να ζήσω). Αλλά η μνήμη είναι μαχαίρι που αδιάκοπα σε τυραννά ειδικά όταν ζεις διαρκώς με αναβολές και όλο «αύριο να θυμηθώ να σου μιλήσω», «αύριο να θυμηθώ σε φιλήσω». Και ίσως αυτό να είναι η μόνη ομοιότητα τελικά. Εξάλλου ο καθένας μας κουβαλάει και τον διώκτη του. Όμως οι άνθρωποι βλέπουν πάντα ό,τι φαίνεται, και κατά τα φαινόμενα, οι δυο γυναίκες της ιστορίας δεν συναντήθηκαν ποτέ. Όπως πολλές φορές δεν συναντάμε ποτέ τον εαυτό μας.
Η ιστορία, κατακερματισμένη, βλέπουμε μόνο σπαράγματα.


Πέμπτη 9 Αυγούστου 2007

Αγαπώντας όπως μπορείς



Εκτός, από γνώση και ταλέντο, η γραφή θέλει και τεχνική. Ακόμα και αυτά τα μικρά καθημερινά κείμενα της στήλης, χρειάζονται λέξεις κλειδιά για να μπορούν να έχουν μια αρτιότητα. Στο χθεσινό πείρα δυο φράσεις, που διαφωνούσα και μια που συμφωνούσα από το τελευταίο βιβλίο της Ελένης Γκίκα. Δεν πρόφτασε να δημοσιευτεί και με την ίδια ευκολία πείρα την απάντηση και υπό μορφή σχολίου στο διαδίκτιο αλλά και με κείμενο που κατά τη γνώμη της, ταίριαζε γάντι παρότι δεν είχε γραφτεί με αφορμή το δικό μου κείμενο.
«Μόλις διάβασα την ….άποψη σου, μόλις τελείωσα την δική μου, στη στέλνω…»
«Δύσκολο να γνωρίσεις τους ανθρώπους. Συνέχεια θα σου ξεφεύγουν», Φρασούλα του Σάντλερ, ασήμαντος μέσα στο μυθιστόρημα που σου ξεφεύγει, όπως σου ξεφεύγει και το κλειδί του βιβλίου. Στο οπισθόφυλλο έχεις διαβάσει γι’ αγάπη, πέντε γυναίκες και ένα άντρα νεκρό και το μόνο που βλέπεις είναι νυχιές. Γυναίκες να σπαράσσονται, αλλά θα πρέπει να διανύσεις 263 σελίδες, να βυθιστείς σε ερείπια, παλιά ξενοδοχεία, σπίτια νεκρά, δρόμους πιράνχας και συνοικίες που ακόμα γίνεται πόλεμος και το περιθώριο επιδιώκει μια θέση στον ήλιο, για να διαπιστώσεις μόλις λίγο πριν απ’ το τέλος, ότι αγάπη ήταν όλος αυτός ο σπαραγμός.
Βεβαίως ή συγγραφέας το γνώριζε, εξ ου και στο τίτλο «Αγάπη» μας δήλωσε η Τόνι Μόρρισον από την αρχή. Υποδηλώνοντας πρώτα απ’ όλα και τη δική της αγάπη προς τους κατατρεγμένους: μαύρους, γυναίκες, παιδιά και φτωχούς.
Το καινούργιο της βιβλίο- παρ’ ότι ο καταλύτης, το επίκεντρο, είναι ένας γοητευτικός νεκρός άντρας- είναι το βιβλίο των γυναικών.
Της Μέι που υπήρξε νύφη του, απολύτως αφοσιωμένη, ως και την κόρη της εξόρισε για να του είναι αρεστή. Της Κριστίν, εγγονής του, που εις μάτην αποζητά την αγάπη από ζώντες και τεθνεώτες. Της Χηντ, που υπήρξε η δεύτερη σύζυγός του, μόλις έντεκα χρόνων όταν την επέλεξε, παρότι παιδί. Της Βίντα, που τον γνώρισε πέντε χρονών παιδάκι, κι ούτε πήρε ποτέ τα μάτια της από πάνω του, εκεί πλύστρα, δούλα πιστή. Της Τζούνιορ που έρχεται από μακριά, για ν’ αρρωστήσει από το άρωμα ενός νεκρού, από το φυλακισμένο βλέμμα του στο πορτρέτο.
Αλλά κι εκείνης που ακόμα και στους φακέλους της εφορίας υπόγραφε με Γ. κι ούτε θα μάθουμε ολόκληρο τ’ όνομά της, παρ’ ότι είναι εκείνη που θα αφηγηθεί, μαγείρισσα κυριολεκτικά που τα μαγειρεύει όλα: την υστεροφημία του, την αλήθεια, το φινάλε του. Κι η Καλλίστω, πανταχού παρούσα στη ζωή του όσο κι αυτός ο νεκρός στις ζωές των άλλων.
Επειδή στη ζωή, παντρευόμαστε την γυναίκα που μας επιτρέπει να ονειρευόμαστε και πάντοτε αφήνουμε μια αγάπη ανεκπλήρωτη γιατί ο θρήνος της είναι κι ελπιδοφόρος και λυτρωτικός. Όπως λυτρωτική είναι η κατάληξη της ιστορίας. Όλο αυτό το μίσος που τελικά ήταν λατρεία, αγάπη και γνοιάξιμο βαθύ. Γιατί είναι φυσικό να αισθάνεσαι ότι σε αφορά η αγάπη. Μόνο που ποτέ δεν ξέρεις το πότε θα σε βρει και σε ποιο πρόσωπο θα ενσαρκωθεί. Αλλά ένα είναι βέβαιο, αν θέλεις να την συναντήσεις, ότι θα πρέπει να είσαι σε επιφυλακή.
Βεβαίως και διαφωνώ με την απάντηση, ήταν τόσο επηρεασμένη με αυτά που έγραφε για το βιβλίο της Τονι Μορισσον, που την πλήρωσε το χθεσινό μου κειμενάκι. Για να επανέλθω στην αρχή, το κείμενο που χρησιμοποιήθηκε, σαν απάντηση, φανερώνει την τεχνική κατάρτιση, και την ευκολία να συνεχίζουμε το διάλογο συμφωνώντας η διαφωνώντας στο διηνεκές, και αυτό είναι κέρδος.

Τετάρτη 8 Αυγούστου 2007

Με θάλασσες μετράω τους χειμώνες





«Με θάλασσες συνήθισα να τα μετράω τα καλοκαίρια», γράφει η Ελένη Γκίκα στο τελευταίο της βιβλίο «αύριο να θυμηθώ να σε φιλήσω». Όλοι οι βουνίσιοι, κάπως έτσι τα μετρούν, μόνο που δεν αρκεί, την αδικούν την θάλασσα. Σε κάποιο άλλο σημείο παραδέχεται: «Πέρασαν πολλά χρόνια για να τα καταλάβω όλα αυτά. το ότι οι διαφορετικές ζωές, δηλαδή έφτιαχναν και διαφορετική τη σκέψη». Αλλιώς όταν σε περιζώνει η θάλασσα κι αλλιώς όταν σε περικυκλώνουν τα βουνά»
Εγώ το καλοκαίρι, το φθινόπωρο, την άνοιξη και το χειμώνα, ιδίως το χειμώνα, με θάλασσες μετράω τις εποχές.
Αλήθεια τι είναι αυτό που μας κάνει θαλασσινούς ανθρώπους να τριγυρίζουμε στην τρυπά του ηφαιστείου;
«Καλοκαίρι και θάλασσα», πάλιωσε από την κατάχρηση. Η θάλασσα είναι για όλο το χρόνο, για όλες τις εποχές, μην σας πω το χειμώνα, όταν παίρνει εκείνο το άγριο, που δεν σήκωνε πολλές κουβέντες και γίνεται έτσι το καλύτερο στοίχημα με τον εαυτό μας.
…………………………………………………………………………………………..
Γι αυτό σου λέω, δεν μπορώ να γράφω σχόλια στο διαδίκτυο, είναι η θάλασσα που δεν μ’ αφήνει, μου κλέβει το χρόνο και το νου.
…………………………………………………………………………………………..
Είναι και αυτό που λες «οι διαφορετικές ζωές φτιάχνουν διαφορετικές σκέψεις». Μόλις γύρισα από τα Κύθηρα, τα βρήκα στην αγκαλιά τριών πελάγων του Ιονίου του Κρητικού και του Αιγαίου. Νησί της Θεάς Ουράνιας Αφροδίτης και του Έρωτα. Μην παραλήψεις του χρόνου να τα ψάξεις
………………………………………………………………………………………….
‘Όσο για τα πέτρινα καράβια, μ’ αυτά ταξιδεύουν τα ρεμάλια, μόνο που βρίσκονται στη στεριά...




Τρίτη 7 Αυγούστου 2007

Ο ζεστός μήνας Αύγουστος



Επιστρέφω πάντα και ας μην έχουν οι δρόμοι γυρισμούς, που λέει και το τραγούδι. Τώρα πια δεν ψάχνω, βρίσκω. Όσα με ευκολία απέρριψα, όσα εκείνα τα χρόνια της λαιμαργίας δε μπόρεσα, να απορροφήσω, όσα τα δόγματα μου στέρησαν να γνωρίσω, όσα τα μάτια μου δεν είδαν, γιατί κοίταζαν ψηλά, πολύ ψηλά στα αστέρια, στο άπειρο, στο τίποτα.
Τώρα βρίσκω, γιατί όπου και να κοιτάξω μια ηλικία με προσγειώνει, μια υπομονή με φρενάρει, γιατί μπορεί να λιγοστεύει ο χρόνος, είναι όμως αρκετός όσος και αν μένει.
………………………………………………………………………………………….Το ζεστό μήνα Αύγουστο, από μια ταινία ακατάλληλη των 13, που ακόμα μου έχει μείνει απωθημένο όταν ήμουνα 8, μέχρι σήμερα που είμαι 48, ανακαλύπτω. Και είναι οι στιγμές οι ανεπεξέργαστες, σαν τις φωτογραφίες που έχουμε δει και ξαναβλέπουμε μετά από χρόνια. Δεν είναι ίδιες και δεν φταίει που κιτρίνισαν από την πολυκαιρία. Είναι οι στιγμές που μάζεψα βιαστικά όλα τα χρόνια της συγκομιδής.
…………………………………………………………………………………………..
Επιστρέφω πάντα, τώρα πια δεν ψάχνω, βρίσκω, ανασύρω από τις γεμάτες αποθήκες, του εγκέφαλου μου με την πρέπουσα προσοχή και ανακαλύπτω, τους φίλους μου, την πόλη μου, την θάλασσα το ζεστό μήνα Αύγουστο. Για την γυναίκα συνεχίζω την προσπάθεια, έχω όμως χρόνο.
…………………………………………………………………………………………..
Για να μην ξεχνιόμαστε με τους φίλους τους εντιμότατους, θα συνεχίσουμε αφού αναρρώσουν. Για την ώρα, θα αφιερώσω στους μεσήλικες της πρώτης γενιάς φαρσοτρομοκρατών, το παρακάτω απόσπασμα από ραδιοφωνική εκπομπή, κάπως πειραγμένο και περαστικά.
«Ευτυχώς ακόμα εξακολουθούν να γεννιούνται άγγελοι. Τους συναντάτε τις δευτέρες πρωινές ώρες, εκεί που ξέρετε. Με την πανοπλία του αλκοόλ, το χαμόγελο τους, ζωντανεύει το παραμύθι και ξαναδίνει χρώμα στα μαγούλα σας, ισιώνει κάπως το χάρτη του προσώπου σας αφαιρώντας τα βουνά, αφήνοντας μόνο τις θάλασσες. Παίρνετε θάρρος, ξεχνιόσαστε και ετοιμάζεστε για μπάρκα, οι άγγελοι εξ ανατολών το ξέρουν μα δεν το λένε για να σας βλέπουν χαρούμενους και με την ψευδαίσθηση μιας δεύτερης νεότητας κοντά τους. Τι ξέρουν; Ότι τα καράβια που θα πάρετε αυτή τη φορά θα είναι πέτρινα» .







.

Δευτέρα 6 Αυγούστου 2007

«Αιώνας της τηλεόρασης» και αυτος που διανύουμε



Μπορεί το τελευταίο βιβλίο του Γιώργου Κάρτερ «Κατά παντός υπευθύνου, να μην το έλαβα ποτέ - Ελληνικά Ταχυδρομεία - σήμερα όμως έλαβα από τον εξαίρετο δημοσιογράφο και συγγραφέα, ένα παλαιότερο βιβλίο του υπό τον τίτλο «Τηλεόραση θέσεις και καταθέσεις». Το βιβλίο τυπώθηκε το 1986 από τις εκδώσεις «Δωδώνη».
Σε σχετική ερώτηση στις «καταθέσεις» ο Γιώργος Κάρτερ υποστηρίζει:
« …Αν ο αιώνας μας μπορεί να ονομαστεί «αιώνας του ατόμου», άλλο τόσο μπορεί να ονομαστεί και «αιώνας της τηλεόρασης» Αν η ατομική ενέργεια διαμορφώνει την εξωτερική μας ζωή, η τηλεόραση διαμορφώνει την εσωτερική μας ζωή. Και η μια δύναμη και η άλλη υπόσχονται στην ανθρωπότητα την ευημερία της ή την παραμόρφωση της, στην ίδια έκταση. Γι αυτή την παραμόρφωση της ανησυχούμε.
Η καταστροφή ενός πυρηνικού πολέμου μπορεί να είναι ακαριαία. όμως η πνευματική και ψυχική μας φθορά, μπροστά στο τηλεορατικό θέαμα, συντελείται αργά και γι΄ αυτό δεν την συνειδητοποιούμε.
Η χαλάρωση των πνευματικών μας λειτουργιών, η βιαιότητα στην συμπεριφορά μας σαν αποτέλεσμα του θεάματος των σκηνών βίας, η αλλοτρίωση κι ο αποπροσανατολισμός, η ανθυγιεινή καθήλωση μας μπροστά στο δέκτη, η απώλεια του δημιουργικού χρόνου, η μαζικοποίησή μας, είναι μερικοί οπό τους σοβαρούς κινδύνους με τους οποίους μας απειλεί η τηλεόραση. Ας μην το ξεχνάμε.: ο σύγχρονος άνθρωπος κατασκεύασε την τηλεόραση κι η τηλεόραση κατασκευάζει η έχει κι όλας κατασκευάσει, το σύγχρονο άνθρωπο».
Με την πρώτη μάτια, θυμήθηκα πολλά παλαιοτέρα κείμενα αυτής εδώ της στήλης, για την τηλεόραση. Με χαροποίησε ιδιαίτερα το γεγονός, ότι αυτά που έγραφα και που συνεχίζω να γράφω, συμφωνούν με αυτά που υποστηρίζει ο Γιώργος Κάρτερ, ένα άνθρωπος που ξέρει περισσότερο από τον καθένα την τηλεόραση και οι «καταθέσεις» του αποκτούν ιδιαίτερη σημασία.
Μπορεί να έχουν περάσει είκοσι και πλέον χρόνια από την έκδοση του βιβλίου. Όμως «οι θέσεις και οι καταθέσεις» για την τηλεόραση παραμένουν πάντα επίκαιρες.
Σας ευχαριστώ κ. Κάρτερ, για την θερμή σας αφιέρωση, με τιμάει ιδιαίτερα και πιο πολύ σας ευχαριστώ γιατί μ’ αυτά που υποστηρίζεται στο βιβλίο σας με κάνουν να πιστεύω ότι βρίσκομαι σε καλό δρόμο.


Να ένα δημιουργικό παιχνίδι

Με αφορμή την σύλληψη μαθητών και το σχηματισμό δικογραφίας εναντίον τους από την αστυνομία, για τις κινητοποιήσεις τους, κατά των ιδιωτικών...