Το δικαίωμα να μην συνηθίζεις

Υπάρχουν εποχές που η πραγματικότητα δεν σου αφήνει χώρο να ανασάνεις. Σού τρίβει το πρόσωπο στο χώμα, σου σφίγγει το λαιμό με στατιστικές, με υποσχέσεις, με μια καθημερινότητα που ζητά υπακοή. Κι εκεί που άλλοτε το όνειρο ήταν τρόπος άμυνας, τώρα φαντάζει πολυτέλεια. Δεν έχεις πια διάθεση να ονειρευτείς, μόνο να σταθείς όρθιος.

Η πολιτική - αυτή η κάποτε ευγενής τέχνη της ευθύνη - κατάντησε παζάρι συμφερόντων. Οι λέξεις της φτηνές, οι πράξεις της κουρασμένες. Οι πολίτες μοιάζουν θεατές σε παράσταση που έχει χαθεί το σενάριο, μα το χειροκρότημα ζητείται ακόμη. Και κάθε «συγγνώμη» από τα επίσημα χείλη, γίνεται λίγο πιο άδεια απ’ την προηγούμενη.

Όμως, κάπου μέσα στο θόρυβο, παραμένει κάτι πεισματάρικο. Μια μικρή σπίθα που ψιθυρίζει: «Όχι, δεν θα συνηθίσω». Γιατί η συνήθεια είναι η πιο ύπουλη μορφή παραίτησης. Είναι το σημείο όπου ο άνθρωπος παύει να θυμώνει, να πονά, να ελπίζει. Κι αυτό είναι που σκοτώνει.

Το δικαίωμα να μην συνηθίζεις είναι ίσως η τελευταία μορφή ελευθερίας μας. Να κοιτάς γύρω σου και να λες: «Αυτό δεν είναι φυσιολογικό». Να μην προσαρμόζεσαι στη φθορά, να μη βαφτίζεις την αδράνεια ρεαλισμό. Να πιστεύεις πως, ακόμη κι αν όλα μοιάζουν σταματημένα, υπάρχει ένας εσωτερικός ρυθμός που συνεχίζει να χτυπά.

Κι έτσι, χωρίς σημαίες και συνθήματα, γεννιέται η πιο ήσυχη, αλλά και πιο γενναία επανάσταση, εκείνη του ανθρώπου που αρνείται να συνηθίσει. Που επιμένει να ελπίζει, ακόμη κι αν δεν το λέει πια δυνατά. Γιατί αυτός, στο τέλος, είναι που κρατά τον κόσμο όρθιο.