Να ξεπεράσουμε το δίλημμα

Μπορεί να υπάρξουν χειρότερα γι’ αυτή τη χώρα; Η επιβολή του μνημονίου και η σοβαρή κρίση που βιώνει η ελληνική κοινωνία ωχριούν μπροστά στο διχασμό της ίδιας της κοινωνίας με αφορμή το γεγονός. Η ιστορία μας έχει διδάξει αρκετές φορές από την ίδρυση του ελληνικού κράτους, που έχουν οδηγήσει οι διχασμοί. Το υπέρ και το κατά του μνημονίου, δημιουργεί για την ώρα στρατόπεδα υποστηρικτών και κανείς δεν μπορεί να εγγυηθεί αν κάποια στιγμή δεν οδηγηθούν σε θέση μάχης.
Το δίλημμα κατά ή υπέρ του μνημονίου, ετέθη ξεκάθαρα και στις τελευταίες αυτοδιοικητικές εκλογές. Ο λαός άλλοτε υπέκυψε στο δίλημμα, με πολωτική εκδήλωση ψήφου, και άλλοτε το υπερέβη, είτε δια της αποχής και της λευκής ψήφου, είτε δια της εκλογής ανεξάρτητων ή πολυσυλλεκτικών αρχόντων. Ο διχασμός όμως παραμένει, κυρίως σαν διχογνωμία, σαν διχοστασία, αλλά και σαν βασανιστικό ερώτημα αναχρονισμού: Μπορούσε να γίνει αλλιώς; Τι άλλο μπορούσε να γίνει; Ορθά σε παλαιότερο άρθρο του ο Νίκος Ξυδάκης προτείνει να υπερβούμε το γεγονός και να εργαστούμε με θέληση για συμφιλίωση, ώστε η κρίση να δώσει ευκαιρίες για αναγέννηση.

«Οι τέτοιες διχοστασίες» αναφέρει «έφτασαν στα όρια του εμφυλίου αμέσως μετά τον ξεσηκωμό του 1821, και με ανάλογη αδελφοκτόνο σφοδρότητα εκδηλώθηκαν και το 1916-22 και το 1944-49. Κοινό χαρακτηριστικό σε όλες τις περιπτώσεις, η ανάμιξη του ξένου παράγοντα, ο οποίος επεμβαίνει διαιρετικά και εξουσιαστικά, είτε ως αυτόκλητος σωτήρας είτε προσκεκλημένος από τη μια ή την άλλη μερίδα…» «Έχουμε δει πώς περίπου εμφανίζεται η διχοστασία διηνεκώς, αλλά και πώς αποσύρονται ενίοτε οι εντάσεις αν εμφανιστούν κίνδυνοι που απειλούν την ίδια την ύπαρξη του εθνικού συνόλου. Αυτό συνέβη, φερ’ ειπείν, το 1940. Τηρουμένων των αναλογιών, σε παρόμοιο κίνδυνο βρίσκεται σήμερα η χώρα, ενώπιον του εσωτερικού και του εξωτερικού εχθρού, ενώπιον του φαύλου εαυτού και ενώπιον της διεθνούς κρίσης και των δανειστών. Μπροστά σε αυτόν ακριβώς τον πολυπρόσωπο κίνδυνο, κίνδυνο πτώχευσης, κίνδυνο απώλειας εθνικής κυριαρχίας, κίνδυνο κοινωνικής έκρηξης, κίνδυνο μαρασμού ενός λαού με χαμένη αυτοπεποίθηση και αυτοεκτίμηση, με κερματισμένη και θαμπή την ταυτότητα, με θρυμματισμένη την αίσθηση του συνανήκειν, σε αυτή ακριβώς την κατάσταση εκτάκτου ανάγκης, μόνη διέξοδος είναι η υπέρβαση της διχοστασίας…»
«Η υπέρβαση του διλήμματος προϋποθέτει θέληση για συμφιλίωση. Συμφιλίωση των αντιπάλων και των οιονεί εχθρών. Με τέτοια σύλληψη της δυσβάστακτης πραγματικότητας και τέτοια εκδήλωση θέλησης, με μετατόπιση από το ατομικό προς το καθολικό, και από τον φατριασμό προς το κοινό καλό, είναι δυνατόν να αποτραπούν τα χειρότερα για την κοινωνία, το λαό, τη χώρα, την πατρίδα…»